ကြၽန္ေတာ္ခ်စ္ေသာ ေတာင္ႀကီးတန္ေဆာင္တိုင္

သက္ေမာင္ (ကေလာ)

.

.

ကြၽန္ေတာ္ ေတာင္တန္းေတြကို ခ်စ္တယ္။ ခ်ယ္ရီနဲ႔ စိန္ပန္းျပာကို ျမတ္ႏိုးတယ္။ ရိုးရာပဲြ ေတြကို ႏွစ္သက္တယ္။ ဒါေတြထဲကမွ ေတာင္ ခြၽန္းကို အခ်စ္ဆံုး၊ ေတာင္ႀကီးမွာ ပြင့္တဲ့ ခ်ယ္ ရီနဲ႔ စိန္ပန္းျပာကို အျမတ္ႏိုးဆံုး၊ ေတာင္ႀကီး တန္ေဆာင္တိုင္နဲ႔ မီးပံုးပ်ံပဲြေတာ္ကို အႏွစ္သက္ ဆံုးလို႔ ဆိုလိုက္ရင္ လြန္မယ္ မထင္ပါဘူး။ဘာ လို႔လဲဆိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ္က ေတာင္ႀကီးသား ျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ။

ငယ္စဥ္က အျဖစ္အပ်က္တခ်ိဳ႕ကို တစ္ စြန္းတစ္စ မွတ္မိေနပါေသးတယ္။ အခုေခတ္လို ဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္ မူႀကဳိေက်ာင္းသား အရြယ္ ကေပါ့။ ေဖေဖ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ ရဲဌာ န(အခုၿမဳိ႕မရဲစခန္း) ဝင္းထဲမွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ မိသားစု ေနၾကပါတယ္။ ေတာင္ႀကီးရဲဌာနဆို တာက ေတာင္ႀကီးၿမဳိ႕လယ္မွာ ေတာင္ေျမာက္ သြယ္တန္းထားတဲ့ မိန္းလမ္းရဲ႕ အေနာက္ဘက္ ေဘးမွာ ကပ္လ်က္ တည္ရွိပါတယ္။ ၿမဳိ႕မေစ်း ႀကီးရဲ႕ ေတာင္ဘက္ မလွမ္းမကမ္း ၿမဳိ႕လယ္မွာ ေပါ့၊ အဲဒီ ရဲဌာနဝန္းႀကီးကို ေဒသအေခၚ ၿခံ စည္းရိုးအပင္ဆိုတဲ့ ဗိုလ္ကေတာ္ မ်က္ခံုးပင္ ေတြနဲ႔ ကာရံထားပါတယ္။ ဝန္ထမ္းအိမ္ယာ ေနအိမ္လိုင္းခန္းေတြကေတာ့ ၿခံစည္းရိုးပတ္ လည္မွာ ကပ္ၿပီး ေဆာက္ထားတာပါ။ ရဲစခန္း နဲ႔ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ လမ္းမႀကီးရဲ႕ အေရွ႕ဘက္ မွာေတာ့ ၿမဳိ႕လယ္ဓမၼာရံု ရွိပါတယ္။ အစက ေတာ့ တစ္ထပ္တိုက္ ပုပုျပားျပားေလးပါ၊ အခု ေတာ့ ၿမဳိ႕ေတာ္အဂၤါရပ္နဲ႔ အညီ အႀကိမ္ႀကိမ္ ျပဳျပင္ထားလို႔ ခန္႔ညားထည္ဝါေနပါၿပီ။

ကြၽန္ေတာ္တို႔ ငယ္စဥ္က ၿမဳိ႕လယ္ဓမၼာရံု မွာ ခရီးသြားေတြ နားေန၊ တည္းခိုၾကတာကို ေတြ႕ခဲ့ဖူးပါတယ္။ တစ္ခါက အဲဒီ တည္းခိုတဲ့ သူေတြထဲမွာ ေမ်ာက္ကေလးကို လူစည္ကား တဲ့ေနရာမွာ အကခိုင္း၊ ဂြၽမ္းထိုးခိုင္းၿပီး ျပစား တဲ့ လူတစ္ေယာက္လည္း ပါ ပါတယ္။ ကြၽန္ ေတာ္တို႔ ကေလးတစ္စုဟာ ေမ်ာက္ကို သြား ၾကည့္ခ်င္ၾကေပမယ့္ လူႀကီးေတြက ခြင့္မျပဳလုိ႔ မသြားရပါဘူး။ ေမ်ာက္ကုတ္ရင္ ႏူတတ္တယ္ လို႔ ေျခာက္ထားပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ သိ တယ္ မဟုတ္လား၊ ကေလးဆိုတာ မလုပ္နဲ႔ဆို တာကိုမွ လူႀကီးလစ္ရင္ ရေအာင္ လုပ္တတ္ ၾကတယ္ေလ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔လည္း အေမေတြ မီးဖိုေဆာင္ ဝင္တုန္း ၿခံစည္းရိုးေပါက္ကို ၿဖဲၿပီး ခိုးထြက္ၾကတာေပါ့။ အဝင္ေပါက္ႀကီးက ထြက္ ရင္ ကင္းသမားနဲ႔ ေတြ႕ၿပီး ျပန္တိုင္တာ ခံရမွာ စိုးလို႔ေလ။ ကြၽန္ေတာ္ ဘယ္ဘက္ နားရြက္ရဲ႕ ေနာက္နားမွာ ဆူးနဲ႔ ျခစ္မိလို႔ ေသြးထြက္ေနေပ မယ့္ ေမ်ာက္ၾကည့္ခ်င္ေဇာနဲ႔ လက္နဲ႔ အသာဖိ ၿပီး လမ္းမကို ျဖတ္ကူးၾကပါတယ္။ မၾကာပါဘူး ေမေမတို႔ လာၿပီး ဆဲြေခၚတာ ခံရပါတယ္။ အိမ္ ေရာက္ေတာ့ ေက်ာျပင္ ေဗ်ာထင္ၿပီး အထုခံရ တဲ့သူ ခံရေပါ့။ ကြၽန္ေတာ့္ နားရြက္မွာ ေသြး ထြက္ေနတာ ေတြ႕လို႔ ေမ်ာက္ကုတ္လိုက္တာပဲ မႏူေအာင္ ေရႊခ်ရတယ္ဆိုၿပီး ဂတ္စာေရးက ေတာ္က ေရႊဆိုင္း ေျပးဝယ္ေပးတယ္။ ဆူးျခစ္ မိတာပါလို႔ မနည္းေျပာရတယ္။ ကံေကာင္းလို႔ အရွင္လတ္လတ္ ေရႊခ်ခံရေတာ့မလို႔ေလ။ ဒီ စာစုေလးမွာ အဓိက ေရးခ်င္တာက ဒါေတြမ ဟုတ္လို႔ ဒီေလာက္နဲ႔ပဲ နားၿပီး ေတာင္ႀကီးဂတ္ တဲ ဝန္းထဲက စခဲ့တယ္လို႔ ေျပာလို႔ရတဲ့ ေတာင္ ႀကီးတန္ေဆာင္အေၾကာင္းကို ေျပာပါရေစ။

.

ၿမဳိ႕ဝင္ မီးထြန္းပဲြေတာ္

.

ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးမွာ နယ္ခ်ဲ႕ၿဗိ တိသွ်ကို တြန္းလွန္တဲ့ စစ္ပဲြနဲ႔ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ ကို ေတာ္လွန္တဲ့ စစ္ပဲြေတြေၾကာင့္ စစ္ေျမျပင္ ျဖစ္ခဲ့ရတာ အားလံုးသိၾကပါတယ္။ ဂ်ပန္ကို ေတာ္လွန္တဲ့စစ္ပဲြေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေတာင္ ႀကီးၿမဳိ႕ဟာလည္း စစ္တလင္း ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ ၿမဳိ႕သူ ၿမဳိ႕သားေတြဟာ စစ္ေဘးေရွာင္ဖို႔ ၿမဳိ႕ကို  စြန္႔ခြာၿပီး ေဘးလြတ္ရာကို ေျပးလႊားပုန္းၾကရပါ တယ္။ ဖက္ဆစ္ေတြ ဆုတ္ခြာသြားၿပီး ၁၉၄၅ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လေလာက္မွာ ေရွာင္တိမ္းေနတဲ့ ၿမဳိ႕သူ ၿမဳိ႕သားေတြဟာ တစ္ဖဲြဖဲြ ျပန္လာၾကပါ တယ္။ ပ်က္ျပားေနတဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို ထိန္းသိမ္းဖို႔ ၿမဳိ႕အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖဲြ႕ကို ဖဲြ႕စည္းခဲ့ တယ္လို႔ သိရွိရပါတယ္။ ထိတ္လန္႔တုန္လႈပ္ေန ၾကတဲ့ ၿမဳိ႕သူၿမဳိ႕သားေတြ စိတ္ေအးခ်မ္းသာစြာ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ဆင္ႏႊဲႏိုင္ဖို႔ ၿမဳိ႕ဝင္ပဲြ က်င္းပဖို႔ စီစဥ္ ၾကတယ္လို႔လည္း ေလ့လာ သိရွိရပါတယ္။အစ ကေတာ့ သီတင္းကြၽတ္မီးထြန္းပဲြနဲ႔အတူ ၿမဳိ႕ဝင္ ပဲြကို က်င္းပဖို႔ စဥ္းစားၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ရွမ္းျပည္နယ္မွာက မိုးေလမလြတ္ကင္းေသးတဲ့ အခ်ိန္ ျဖစ္ေနေလေတာ့၊ စီစဥ္ခ်ိန္လည္း ပိုရၿပီး မိုးေလလြတ္စြာ ဆင္ႏႊဲႏိုင္မယ့္ တန္ေဆာင္ မုန္းလျပည့္ေန႔မွ က်င္းပဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္ပါ တယ္။ ေနရာကိုေတာ့ သီတင္းကြၽတ္မီးထြန္းပဲြ ႏွင့္ ဘံုကထိန္ပဲြ က်င္းပေနၾကျဖစ္တဲ့ ၿမဳိ႕လယ္ ဓမၼာရံုကို ေရြးခ်ယ္ၾကပါတယ္။ ၿမဳိ႕လံုးကြၽတ္ ပါ ဝင္ဆင္ႏႊဲမယ့္ ပဲြျဖစ္ေနေလေတာ့ ပဲြခင္းကို ၿမဳိ႕ လယ္ဓမၼာရံုေရွ႕ မင္းလမ္းႀကီးေပၚမွာ သာမက ေနရာ က်ယ္က်ယ္ဝန္းဝန္း ရွိတဲ့ ရဲဌာနဝန္းကို ပါ အသံုးျပဳဖို႔ စီစဥ္ၾကပါတယ္။

အထက္မွာ ေျပာခဲ့သလို၊ ေနအိမ္လိုင္းခန္း ေတြက ၿခံစည္းရိုးနဲ႔ ကပ္ၿပီး ေဆာက္ထားတဲ့ အျပင္ ရံုးခန္းနဲ႔ အခ်ဳပ္ခန္းကလည္း ဝင္းႀကီးရဲ႕ အေနာက္ဘက္ၿခံစည္းရိုးနားမွာ ေဆာက္ထား တာ ျဖစ္လို႔ အလယ္မွာ ေျမကြက္လပ္ႀကီးက ေတာ္ေတာ္က်ယ္ပါတယ္။ ရံုးအေဆာက္အဦရဲ႕ ေျမာက္ဘက္နားမွာ ရဲရိပ္သာ ရွိပါတယ္။ ေရွ႕ မွာေတာ့ ကြန္ကရစ္ခင္းထားတဲ့ တင္းနစ္ကြင္း ၂ ကြင္း ရွိပါတယ္။ ဒါေတြကို ၾကည့္ျခင္းအား ျဖင့္ အဲဒီအခ်ိန္က ရဲတပ္ဖဲြ႕ဝင္ေတြရဲ႕ အဆင့္အ တန္းကို ခန္႔မွန္းလို႔ ရပါတယ္။ အခုေတာ့ အဲဒီ တင္းနစ္ကြင္းေတြနဲ႔ ကြင္းက်ယ္ႀကီးမွာ ကားရံု ေတြနဲ႔ အေဆာက္အဦေတြ ေဆာက္ထားပါၿပီ။

.

ၿမဳိ႕လယ္ဓမၼာရံုနဲ႔ ဂတ္တဲပဲြ

.

၁၉၄၅ ခုႏွစ္ တန္ေဆာင္တိုင္ မီးထြန္းပဲြ တစ္နည္းအားျဖင့္ ၿမဳိ႕ေတာ္ဝင္ပဲြ က်င္းပတဲ့အခါ မွာ ဓမၼာရံုနဲ႔ ရဲဌာနဝင္းအျပင္ မင္းလမ္းမႀကီး တစ္ေလွ်ာက္မွာ တိုင္ေတြစိုက္၊ ႀကဳိးေတြတန္း ၿပီး မီးပံုးေတြ၊ ဆီမီးခြက္ေတြ ခ်ိတ္ဆဲြၿပီး ထြန္း ၫွိၾကပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က စစ္ၿပီးစ ျပန္လည္ ထူေထာင္ဖို႔ အားယူေနတဲ့အခ်ိန္ျဖစ္လို႔ လွ်ပ္ စစ္မီး ေကာင္းေကာင္း မရေသးပါဘူး။ ဦးတန္ ဖဲယား ဆိုတဲ့သူ ပိုင္တဲ့ မီးစက္ရံုကေလးကပဲ မီးေပးႏိုင္ပါေသးတယ္။ မီးေရာင္ ခပ္မွိန္မွိန္ေပါ့။

ပဲြရယ္လို႔ ျဖစ္လာရင္ ပဲြေစ်းတန္းဆိုတာက လည္း တဲြၿပီး ပါလာစၿမဲျဖစ္လို႔ ဓမၼာရံုေရွ႕ လမ္း မႀကီးေပၚနဲ႔ ရဲဌာနဝင္းထဲမွာ ေစ်းတန္းေတြ ခင္း ၾကပါတယ္။ ေဒသ စားအစာေတြ ျဖစ္တဲ့ တိုဟူးေၾကာ္၊ တိုဟူးသုပ္၊ ေခါပုတ္၊ ေကာက္ ၫွင္းက်ည္ေတာက္၊ ငါးထမင္းနယ္၊ ဝက္သား ခ်ဥ္၊ အမဲသားခ်ဥ္၊ ဟင္းထုပ္၊ အင္းေလးမုန္႔ တီ၊ ကင္းေပါင္းေၾကာ္၊ ပအိုဝ္းလို တဆီးေလာင္ လို႔ ေခၚၾကတဲ့ ဝက္သားထုပ္ကင္ေတြ အျပင္ လိေမၼာ္ သီးသည္ေတြ၊ ကေလးကစားစရာ အ ရုပ္သည္ေတြ ပါတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ရဲစခန္း ဝင္းထဲနဲ႔ ဓမၼာရံုေရွ႕မွာ လင္းထိန္ေနေအာင္ မီး ေရွာ္လို႔ ေခၚတဲ့ မီးရွဴးတိုင္အျမင့္ႀကီးေတြ စိုက္ ထူေပးထားပါတယ္။ မီးရွဴးတိုင္ႀကီးေတြကို ဝါး ပိုးဝါး ရင့္ရင့္ကို ၆ စိတ္၊ ၈ စိတ္ စသည္ျဖင့္ စိတ္ၿပီး ထင္းရွဴးဆီေခ်ာင္းေတြ အျခားထင္း ေတြကို ေကာက္ရိုးေတြနဲ႔ ေရာၿပီး စိုက္ထားတဲ့ ဝါးပိုးျခမ္းေတြၾကားမွာ ၫွပ္ၿပီး ႏွီးနဲ႔ က်စ္ေန ေအာင္ တုပ္ေႏွာင္ၿပီး လုပ္ထားတာပါ။ ဝါးျခမ္း စိတ္ေတြကို ဝါးလံုးက ျပဳတ္ထြက္ေအာင္ မ စိတ္ဘဲ ေအာက္ေျခမွာ ၃/၄ ေပေလာက္ ခ်န္ ထားပါတယ္။ ညေနခ်ိန္ ေနဝင္စက စၿပီး မီး ၫွိလိုက္တာ သန္းေခါင္ေက်ာ္တဲ့အထိ အလင္း ေပးႏိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

ရဲစခန္း အလယ္နားမွာ ရွိတဲ့ စိန္ပန္းနီပင္ နားမွာ ဝကၤပါပဲြ လုပ္ေပးထားပါတယ္။ စီစဥ္တဲ့ သူကေတာ့ ရာဇဝတ္ဝန္ေထာက္ ဦးေရႊအုန္း ေမာင္လို႔ သိရပါတယ္။ ၿမဳိ႕ေတာ္ဝင္ပဲြဟာ ေနာင္ ႏွစ္ေတြမွာလည္း တန္ေဆာင္တိုင္မီးထြန္းပဲြ အ ျဖစ္ ဆက္ၿပီး ရွိေနတယ္လို႔လည္း ေလ့လာသိ ရွိရပါတယ္။ ဒီပဲြကို ဂတ္တဲဝင္းထဲမွာ က်င္းပ တာျဖစ္လို႔ ေဒသခံေတြက ဂတ္တဲပဲြလို႔ ေခၚၾက ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကလည္း ၿမဳိ႕လယ္ဓမၼာရံုကို အ စဲြျပဳၿပီး ဓမၼာရံုပဲြလို႔ ေခၚၾကပါေသးတယ္။ ဂတ္ တဲဆိုတာကေတာ့ ေမြးစားထားတဲ့ ကျပား စကားလံုးပါ၊ ရဲဌာန(ရဲစခန္း)ကို အဂၤလိပ္လို ဏသူငခန ွအေအငသည လို႔ေခၚၿပီး ကင္းေစာင့္ရံုး ပါ တဲ့ ရံုးခန္းနဲ႔ အခ်ဳပ္ခန္းကို ြကေမိ ံသက်န လို႔ ေခၚပါတယ္။ ြကေမိ ံသက်န က ြကေမိ ကို တိုက္ရိုက္ယူၿပီး ံသက်န ကို တဲရယ္လို႔ ဘာ သာျပန္လိုက္ေတာ့ ဂတ္တဲဆိုၿပီး ျဖစ္လာတာ ပါ။ ဒါေပမယ့္ ရွမ္းဘာသာ စကားအရေတာ့ ဟုန္း(န) ဂတ္လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဟုန္း(န)ဆိုတာ က အိမ္၊ ဂတ္ကေတာ့ ြကေမိ ပဲဆိုေတာ့ အ ေစာင့္အိမ္ေပါ့။

အထက္မွာ ေျပာဖို႔ တစ္ခုက်န္သြားပါတယ္။ မင္းလမ္းတစ္ေလွ်ာက္ မီးထြန္းၾကတယ္လို႔ပဲ ေျပာခဲ့မိပါတယ္။ တိုင္ေတြစိုက္၊ ႀကဳိးေတြတန္း ၿပီး မီးပံုးေလးေတြ ခ်ိတ္ဆဲြထားတာဟာ အခု ၿမဳိ႕မေစ်းနားကေနၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ပန္းၿခံနားထိ ေရာက္တယ္လို႔ ေလ့လာသိရွိရပါတယ္။ ကြၽန္ ေတာ္ ေရးသားသံုးစဲြေနတဲ့ မင္းလမ္းဆိုတာဟာ လည္း ၾေငည ြၽသေိ ဆိုတာကို တိုက္ရိုက္ အ သံဖလွယ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၾေငည ြၽသေိ ကေန လမ္းမေတာ္လို႔ ေျပာင္းလဲေခၚေဝၚခဲ့ၿပီး လက္ရွိမွာေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းလမ္းလို႔ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။

မီးထြန္းပဲြ က်င္းပတဲ့အခါ ဘုရားအေလာင္း ေတာ္ စြန္႔ပယ္လိုက္တဲ့ ဆံေတာ္ကို ဌာပနာၿပီး သိၾကားမင္း တည္ထားတဲ့ စူဠာမဏိေစတီေတာ္ ကို မီးပူေဇာ္တဲ့ဓေလ့ဟာ ေရွးယခင္ကတည္းက ရွမ္းျပည္နယ္မွာ ရွိၿပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ ၿမဳိ႕ ေတာ္ဝင္ မီးထြန္းပဲြမွာလည္း မီးပံုးေတြလႊတ္ၿပီး ပူေဇာ္ၾကပါတယ္။ အခုလို အမ်ိဳးအစား မစံု ေသးပါဘူး။ ေန႔လႊတ္မီးပံုးပ်ံ၊ ညအျမင့္တက္ မီးပံုးပ်ံနဲ႔ မီးရွဴး မီးပန္းေတြ ထည့္ထားတဲ့ မီးပံုး ပ်ံတို႔ ေလာက္ပါပဲ။ စိန္နားပန္တို႔ ညမီးက်ည္တို႔ ဆိုတာက ေနာက္မွ တိုးခ်ဲ႕လာတာပါ။

.

စိန္နားပန္နဲ႔ ညမီးက်ည္

.

စိန္နားပန္ဆိုတာ မီးပံုးပ်ံရဲ႕ ကိုယ္ထည္ပတ္ လည္မွာ ခ်ိတ္ေတြလုပ္ထားၿပီး ေရာင္စံုမီးပံုး ေလးေတြ ခ်ိတ္ဆဲြလႊတ္တင္တဲ့ မီးပံုးပ်ံကို ေခၚ တာပါ။ ၾကည့္ၾကသူေတြ မ်က္စိထဲမွာ အမ်ိဳးသ မီးေတြနားမွာ ဆင္ျမန္းတဲ့ စိန္နားပန္ (နားကပ္၊ နားေတာင္း)လို အေရာင္ တျဖတ္ျဖတ္ ေတာက္ ေနတာကို အစဲြျပဳေခၚတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ညမီး က်ည္ကိုေတာ့ ညမီးႀကီးရယ္လို႔ ေခၚေနၾကပါ တယ္။ အဲလိုေခၚတာ မွားေနပါတယ္။ စစ္ပဲြကာ လေတြတုန္းက ကိုယ့္စစ္သည္ေတြဆီကို ရိကၡာ ေတြ၊ ခဲယမ္းေတြ ေလယာဥ္ပ်ံေပၚက ခ်ေပးတဲ့ အခါ ေအာက္က စစ္သည္ေတြ အလြယ္တကူ ေတြ႕ႏိုင္ေအာင္ ေလထီးမွာ မီးက်ည္ခ်ိတ္ဆဲြၿပီး ခ်ေပးရပါတယ္။ အဲဒီေလထီးေတြလိုပဲ မီးပံုးပ်ံ မွာ ခ်ိတ္ဆဲြထားတဲ့ မီးရွဴး၊ မီးပန္းေတြ ပြင့္ၿပီး ျဖာက်လာတဲ့အတြက္ ညမီးက်ည္လို႔ သမုဒ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

.

မီးပံုးပ်ံလႊတ္ကြင္းမ်ား

.

ၿမဳိ႕ေတာ္ဝင္ပဲြမ်ား ရပ္ကြက္အလိုက္ မီးပံုး ပ်ံေတြ အၿပဳိင္အဆိုင္ လႊတ္တင္ၾကပါတယ္။ ေနာက္ႏွစ္ေတြမွာ က်င္းပတဲ့ တန္ေဆာင္တိုင္ မီးထြန္းပဲြေတြမွာလည္း စုေပါင္းၿပီး မီးပံုးပ်ံေတြ လႊတ္တင္ႏိုင္ေအာင္ ကြင္းတစ္ခု လိုအပ္လာပါ ေတာ့တယ္. ကြၽန္ေတာ္ေလ့လာ ေတြ႕ရွိတာက ေတာ့ ၿမဳိ႕မေစ်းႀကီးရဲ႕ အေရွ႕ဘက္ အခု ဃငအပ ွဆကေမန အေဆာက္အအံု ေဆာက္ထားတဲ့ေနရာ လို႔ သိရပါတယ္။ အဲဒီေနရာမွာ အရင္က ေရ ကန္တစ္ကန္ ရွိခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္း ေျမဖို႔လိုက္ၿပီး ပန္းၿခံလုပ္လိုက္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ပန္းၿခံက ေန ညေစ်းတန္း ျဖစ္ၿပီး အခုေတာ့ ဥခနေည ွကစနမ ၾေနမုနအ ရွိတဲ့ ဃငအပ ွဆကေမန ျဖစ္ေနပါ ၿပီ။ ဒီေနရာဟာ ပထမဆံုး မီးပံုးပ်ံလႊတ္ကြင္းေန ရာ ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ မီးပံုးပ်ံပဲြဟာ တစ္ျဖည္း ျဖည္းနဲ႔ နာမည္ေက်ာ္လာၿပီး ၿမဳိ႕သူၿမဳိ႕သားေတြ သာမက ပတ္ဝန္းက်င္ၿမဳိ႕ေတြကပါ လာၿပီး ၿပဳိင္ ၾကသလို ျပည္တြင္း ျပည္ပက ဧည့္သည္ေတြ လည္း ေရာက္လာၾကပါတယ္။ တိုးပြားလာတဲ့ မီးပံုးပ်ံ အေရအတြက္၊ ေရာက္လာတဲ့ ပရိသတ္ ပမာဏနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္မယ့္ ကြင္း က်ယ္က်ယ္ လိုအပ္လာပါေတာ့တယ္။ ဒုတိယ အႀကိမ္ ေရႊ႕လိုက္တဲ့ မီးပံုးပ်ံလႊတ္ကြင္းကေတာ့ အခုျပည္နယ္အားကစားကြင္းေနရာလို႔ သိရပါ တယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ အမွတ္(၂၁၂)ဆက္သြယ္ေရးတပ္ရင္းနားက ကြင္းကို ေျပာင္း ခဲ့ၿပီး ႏွစ္အေတာ္ၾကာေအာင္ က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး ေရႊ႕ခဲ့တာကေတာ့ အေဝရာမီးပံုးပ်ံ ကြင္းဆိုၿပီး လက္ရွိ အသံုးျပဳေနပါတယ္။

.

စုေပါင္းဘံံုကထိန္နဲ႔ မီးၾကာစံ

.

ေတာင္ႀကီး ၿမဳိ႕လံုးကြၽတ္ စုေပါင္းဘံုကထိန္ ဆိုတာကလည္း မီးပံုးပ်ံပဲြလိုပဲ ကမၻာေက်ာ္တဲ့ ရိုးရာပဲြ တစ္ခုပါပဲ။ ဘယ္လို ထူးျခားတယ္၊ ဘယ္လိုစည္ကားတယ္ ဆိုတာကေတာ့ ေရာက္ ဖူးသူေတြ သိၾကပါတယ္။ မေရာက္ဖူးေသးရင္ လည္း ပံုႏွိပ္မီဒီယာေတြ၊ ရုပ္သံေတြအျပင္ ခု ေခတ္မွာ လူမႈကြန္ရက္ေတြကတဆင့္ သိႏိုင္ ေနၿပီျဖစ္လို႔ အက်ယ္ခ်ဲ႕ၿပီး မေရးေတာ့ပါဘူး။ လြန္ခဲ့တဲ့ တစ္ေခတ္တစ္ခ်ိန္က အေၾကာင္းကိုပဲ တစ္စြန္းတစ ေျပာျပပါမယ္။

ႏွစ္စဥ္ တန္ေဆာင္မုန္းလဆန္း ၁၄ ရက္ ေန႔ဆိုရင္ ၿမဳိ႕လံုးကြၽတ္ကထိန္ စံပါတယ္။ စံ တယ္ဆိုတာကေတာ့ ေဒသအေခၚအေဝၚပါ၊ လွည့္လည္တာကို ဆိုလိုတာပါ။ ရပ္ကြက္အ လိုက္၊ ဌာနဆိုင္ရာေတြ၊ အသင္းအဖဲြ႕ေတြ၊ ေက်ာင္းေတြ အလိုက္ ပေဒသာပင္ေတြကို ထမ္းၿပီး အတီးအမႈတ္၊ အကအခုန္ေတြနဲ႔ လွည့္ၾကပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ကာလတုန္းက ေန႔ခင္းပိုင္း ကထိန္စံၿပီး ညပိုင္းေရာက္တဲ့အခါ ပေဒသာပင္ေတြကို ၿမဳိ႕လယ္ဓမၼာရံုမွာ စီတန္း ခ်ထားပါတယ္။ ဓမၼာရံုထဲမွာ မဆံ့တဲ့ ပေဒသာ ပင္ေတြကိုေတာ့ ဓမၼာရံုေရွ႕ လမ္းေဘးပလက္ ေဖာင္းေဘးမွာ စီတန္းထားတာ ျဖစ္ေပမယ့္ ပေဒသာပင္မွာ သီထားတဲ့ ခဲတံ တစ္ေခ်ာင္း၊ ဆပ္ျပာ တစ္ခဲက အစ ေငြတစ္က်ပ္၊ တစ္ျပား မွ ေပ်ာက္ဆံုးတာ မရွိခဲ့ဘူးလို႔ သိမီသူေတြက ေျပာျပပါတယ္။ ဒါဟာ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ သီလ လံုၿခံဳမႈနဲ႔ ရိုးဂုဏ္ကို ေဖာ္ျပေနတာျဖစ္လို႔ ရွမ္းျပည္နယ္သား (ေတာင္ႀကီးသူ/သား)ေတြ အတြက္ ဂုဏ္ယူစရာ ျဖစ္ပါတယ္။ လျပည့္ေန႔ ေရာက္တဲ့ အခါမွာေတာ့ ကထိန္တရားနာ ေရ စက္ခ်ၿပီးတာနဲ႔ ပေဒသာပင္ မဲေပါက္တဲ့ ဘုန္း ေတာ္ႀကီးေက်ာင္းကို အတီးအမႈတ္၊ အကအ ခုန္ေတြနဲ႔ ပို႔ၾကတာဟာလည္း ပဲြတစ္ပဲြပါပဲ။

မီးၾကာဆိုတာကေတာ့ ၾကာပန္းပံုလုပ္ထား တဲ့ မီးပံုးေလးေတြကို ေခၚတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ ေန႔ေခတ္လို ဘက္ထရီမီးေတြ၊ လွ်ပ္စစ္မီးေတြ မေပါမ်ားခင္က မီးၾကာခြက္ကေလးေတြထဲမွာ ဖေယာင္းတိုင္ ထြန္းၿပီး ကထိန္လွည့္သလိုပဲ ညဦးပိုင္းမွာ လွည့္ၾကတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မီး ၾကာခြက္ေတြကိုေတာ့ အမ်ဳိးသမီးေတြနဲ႔ က ေလးငယ္ေတြက ကိုင္ၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသား ေတြကေတာ့ မီးရွဴးတိုင္ေတြ၊ ေအာက္လင္း ဓါတ္မီးေတြ ထမ္းပိုးၿပီး လိုက္ၾကပါတယ္။ ဒီလို မီးၾကာခြက္ကေလးေတြ လက္ဖဝါးေပၚ တင္ၿပီး စီတန္းလွည့္လည္တာကို မီးၾကာစံတယ္လို႔ ေခၚတာပါ။ အခုခ်ိန္ထိ တခ်ိဳ႕လူေတြ ေခၚသလို မီးၾကာစံ လွည့္တာ မဟုတ္ပါဘူး၊ အထက္မွာ ေျပာခဲ့သလို စံတယ္ဆိုတာ လွည့္လည္တာ ျဖစ္လို႔ မီးၾကာစံတယ္ဆိုရင္ပဲ ျပည့္စံုပါၿပီ။

မီးၾကာစံတာနဲ႔အတူ မီးပေဒသာ လွည့္တာ လည္း ေနာက္ပိုင္းမွာ ပါလာပါတယ္။ ျပည္ ေတာ္သာေခတ္က ရန္ကုန္ၿမဳိ႕မွာရွိတဲ့ ကုမၸဏီ ေတြက တန္ေဆာင္တိုင္ မီးထြန္းပဲြမွာ ကား ေပၚမွာ မီးစက္ေတြ တင္ၿပီး ေရာင္စံုမီးေတြ ထြန္းလို႔ အလွျပထြက္ၾကၿပီး သူတို႔ပစၥည္းကို ေၾကာ္ျငာၾကပါတယ္။ အကေတြ၊ အဆိုေတြ လည္းပါေတာ့ လူေတြကို ဆဲြေဆာင္ႏိုင္တာေပါ့၊ အထူးသျဖင့္ကေတာ့ လန္ဒန္ဂိုးလ္ဖလိပ္ (ခ) ေၾကာင္နက္ ကပၸီတန္ စီးကရက္ဆိုတဲ့ ေဆး လိပ္ေၾကာ္ျငာကားေတြလို႔ သိရပါတယ္။ ရန္ ကုန္ကို အတုယူၿပီး ေတာင္ႀကီးမွာ ရွိတဲ့ ေဆး လိပ္ခံုေတြကလည္း ကားေတြကို မီးပေဒသာ ဆင္ၿပီး ေဆးလိပ္သမေတြရဲ႕ ယိမ္းအကနဲ႔ လွည့္လည္ၾကပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကစၿပီး မီးပ ေဒသာ လွည့္တာ စတယ္လို႔ ဆုိရပါလိမ့္မယ္။

.

မီးပံုးပ်ံနဲ႔ သံခ်ပ္

.

ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြမွာ အိုးစည္ ဒိုးပတ္ဝိုင္းေတြ ပါလာၿပီ ဆိုရင္ သံခ်ပ္တိုင္တာ လည္း ပူးတဲြပါလာပါတယ္။ ေတာင္ႀကီးမီးပံုးပ်ံ ပဲြမွာ ရပ္ကြက္အလိုက္ မီးပံုးပ်ံလႊတ္တဲ့အခါ ရိုး ရာအိုးစည္ဝိုင္းလည္း ပါ ပါတယ္။ မီးပံုးပ်ံကို မီးလို႔ပဲ ေခၚၿပီး ရပ္ကြက္နာမည္ တပ္တဲ့အခါ ေတာင္ပိုင္မီး၊ ေဟာ္ကုန္းမီး၊ ကန္ေရွ႕မီးရယ္လို႔ ျဖစ္လာပါတယ္။ ''ေတာင္ပိုင္းမီးေဟ့ ေတာင္ ပိုင္းမီး၊ ေတာင္ပိုင္းမီးကို မီခ်င္ရင္ ဆယ္ႏွစ္ ဆယ္မိုး ႀကဳိးစားပါဦး'' ဆိုတာမ်ိဳးေတြ ''ေဟာ္ ကုန္းမီးေဟ့ ေဟာ္ကုန္းမီး၊ အပ်ိဳေတြႀကဳိက္တဲ့ ေဟာ္ကုန္းမီး'' ဆိုတာမ်ိဳးေတြ သံခ်ပ္တိုက္ၾက ပါတယ္။

အခု ၾကားေနရတဲ့ ရွမ္းအဆိုေတာ္၊ ပအိုဝ္း အဆိုေတာ္၊ ဓႏုအဆိုေတာ္ေတြရဲ႕ သီခ်င္းတ ခ်ဳိ႕မွာ ပါသလို ''ပင္စိမ္းသီး ပိုးထုိး၊ ေတာင္ ႀကီးသူမ ရေအာင္ပိုး'' ''ပင္းတယသူမ ဝတုတ္ တုတ္၊ ေယာက်္ားရေတာ့ မုန္လာထုပ္'' ဆို တာေတြဟာလည္း အရင္ကတည္းက ရွိပါ တယ္။

ေရွ႕ကဆိုသြားတဲ့ အေၾကာင္းရဲ႕ ေနာက္ဆံုး စာလံုးကို ေရွ႕မွာတင္ၿပီး ဆိုတဲ့ သံခ်ပ္ေတြ လည္း ရွိပါေသးတယ္။ အဲဒါကေတာ့

          ေတာင္ခြၽန္းေပၚက  ႐ုတ္

          ဆင္ေျပာင္တစ္စီး  ႐ုတ္

          အၿမီးေခြလိတ္     ႐ုတ္

          လံုးသည့္ေလာက္စာ၊ စာသည္စာပုတီး

          တီးသည့္ဘင္ဂ်ိဳ၊ ႀကဳိသည္ဆန္ျပဳတ္

          ျပဳတ္သည္အာလူး၊ လူးသည္ကြၽဲအို

          အိုသည္ဖိနပ္၊ နပ္သည္ထမင္း

          မင္းသည္ဘုရင္၊ ယဥ္သည္အပ်ိဳ

          ၿပဳိသည္ကမ္းပါး၊ ပါးသည္စကၠဴ

          ကူသည္ဂူဝ၊ ဝသည္ကေလး

          ေလးသည္ေက်ာက္ဖ်ာ၊ ဖ်ာသည္ဖ်ာေခ်ာ

          ေခ်ာသည္မိန္းမ၊ ငါနဲ႔ရ  ေဟ့ ေဟ့ ေဟ့ လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။

ေတာင္ခြၽန္းေပၚက ဆင္ေျပာင္တစ္စီးဆို တဲ့ အစအပိုဒ္အစား မူကဲြတစ္မ်ိဳး ရွိပါေသး တယ္။ ''လက္ပံပင္ စြန္ေျပာင္နား၊ နားတဲ့ စြန္ ေျပာင္၊ ႏႈတ္သီးေကာက္၊ ေကာက္သည္တံစဥ္၊ စင္သည္ေကာက္ၫွင္း၊ ၫွင္းသည္အမဲ၊ မည္း သည္မီးေသြး၊ ေသြးသည္နံ႔သာ၊ သာသည္လ မင္း၊ မင္းသည္ဘုရင္'' ဆိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။

သိပ္မၾကာခင္မွာ ကထိန္စံတာေတြ မီးၾကာ စံတာေတြ ေတြ႕ရပါေတာ့မယ္။ ေတာင္ႀကီးၿမဳိ႕ရဲ႕ ေကာင္းကင္ယံမွာ ေန႔အခ်ိန္ဆို ေန႔လႊတ္အရုပ္ မီးပံုးပ်ံေတြ ပ်ံဝဲေနတာလည္း ေတြ႕ရပါေတာ့ မယ္။ ညအခ်ိန္မွာေတာ့ ညမီးက်ည္၊ စိန္နားပန္ စတဲ့ မီးပံုးပ်ံေတြဟာ လမင္းႀကီးနဲ႔ ၾကယ္က ေလးေတြကို ၿပဳိင္ၿပီး ထိုးတက္ပါေတာ့မယ္။ ေတာင္ႀကီးတန္ေဆာင္တိုင္ရဲ႕ အေၾကာင္းကို ကြၽန္ေတာ္ ေလ့လာ သိရွိထားတာေလးေတြကို မွ်ေဝရင္း ၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ ေတာင္ႀကီးတန္ေဆာင္ တိုင္နဲ႔ မီးပံုးပ်ံပဲြကို အေရာက္လွမ္းခဲ့ၾကပါလို႔ စာခ်စ္သူ မိတ္ေဆြေတြကို ဖိတ္ၾကားလိုက္ပါ တယ္ခင္ဗ်ာ။ ။

.

.

.

#KBZTai #Shan