ဝင္႐ိုးတန္း ႀတိဂံေဒသဆက္ဆံေရး ကြန္ရက္

စိုင္းကြမ္းမိုင္း

.

၁၃-၁ဝ-၂ဝ၁၈ ရက္တြင္ အိႏၵိယဝန္ႀကီး ခ်ဳပ္ မိုဒီႏွင့္ ႐ုရွားသမၼတဗလာဒီမာပူတင္တို႔သည္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ နယူးေဒလီၿမိဳ႕၌ ထိပ္သီးအစည္းအ ေဝးတစ္ရပ္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ အိႏၵိယသည္ ႐ုရွား ထံမွ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၅.၄၃ ဘီလီယံ တန္ ဖိုးရွိေသာ ႐ုရွား ွ-၄ဝဝ တာေဝးပစ္ဒုံးက်ည္မ်ား ကို ထိုအစည္းအေဝးတြင္ ဝယ္ယူရန္ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုလိုက္ရာ အေမရိကန္-အိႏၵိယ မဟာဗ်ဴ ဟာႏွင့္ စစ္ေရးပူးေပါင္းမႈလုပ္ငန္းအား ထိခိုက္ ေစခဲ့သည္။ အိႏၵိယ၏ မဟာဗ်ဴဟာအရ ခ်ိန္ ခြင္ လွ်ာညိႇသည့္ သေဘာျဖင့္ ႐ုရွားထံမွ စစ္ လက္နက္မ်ား ဆက္လက္ဝယ္ယူသြားမည္ျဖစ္ သည္။ 

.

 ေျမျပင္မွ ေဝဟင္ပစ္ဒုံးက်ည္မ်ား

.

အိႏၵိယအေနျဖင့္ အေမရိကန္ထံမွ လက္ နက္မ်ား ဝယ္ယူလ်က္ရွိသည့္ အဓိကေဖာက္ သည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္တြင္ ႐ုရွားထံ မွ လက္နက္(ွ-၄ဝဝ)ဒုံးက်ည္မ်ား ဝယ္ယူ လိုက္ျခင္းသည္ အေမရိကန္ထံမွ လက္နက္ အမ်ားအျပား ဝယ္ယူေရးအစဥ္အလာအား ေလ်ာ့ပါးသြားေစခဲ့သည္။ ွ-၄ဝဝ ဝယ္ယူလိုက္ ရျခင္းသည္ ေျမျပင္မွ ေဝဟင္ပစ္လက္နက္တစ္ မ်ိဳးျဖစ္၍ ွ-၄ဝဝ အား ဆက္လက္ဝယ္ယူရန္ လက္မွတ္ေရးထိုးကာ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုလိုက္ သည္။

.

၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္ ႏွစ္လယ္ပိုင္းတြင္ အေမရိ ကန္က ႐ုရွားအေပၚ စီးပြားေရး တားဆီးပိတ္ဆို႔ မႈ အေရးယူမႈဆန္႔က်င္ ခ်မွတ္ခဲ့သည္ကို အိႏၵိ ယက လိုက္နာျခင္း မျပဳဘဲ႐ုရွားထံမွ ွ-၄ဝဝ ဒုံးက်ည္မ်ားကို ဝယ္ယူလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ သို႔ ျဖစ္၍ အိႏၵိယႏွင့္ ႐ုရွားသည္ အဆင့္ျမင့္မိတ္ ေဆြမ်ားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိသြားၿပီဟု ဆိုရမည္ ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္က ႐ုရွား၊ အီရန္ႏွင့္ ေျမာက္ကိုရီးယားတို႔အား ဆန္ရွင္မ်ားခ်မွတ္ ထားၿပီး ွ-၄ဝဝ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်မႈကို တား ျမစ္ကာ အေရးယူထားခဲ့သည္။ ယင္းဆန္ရွင္ ကို အေမရိကန္ သမၼတမွ ျပန္လည္႐ုပ္သိမ္းႏိုင္ ေသာ္လည္း ယေန႔ထက္တိုင္ အဆိုပါ သုံးႏိုင္ငံ အေပၚ တားဆီးပိတ္ပင္ထားမႈအား ႐ုပ္သိမ္း ျခင္းမလိုေသးေခ်။ သမၼတထရမ့္က သတင္း မီဒီယာမ်ားအား ေျပာၾကားရာတြင္ အိႏၵိယ၏ လုပ္ရပ္သည္ မၾကာမီကာလတြင္ ယင္း၏အ က်ိဳးဆက္အား ျမင္ေတြ႕ကာ ခံစားရမည္ျဖစ္ သည္ဟုဆိုခဲ့သည္။ ပူတင္ႏွင့္ မိုဒီတို႔၏ ဆက္ ဆံေရးသည္ အိႏၵိယႏွင့္ အေမရိကန္ဆက္ဆံ ေရး ပုံရိပ္အား ထိပါးေစသည္ဟု ဆက္လက္ ေျပာဆိုခဲ့သည္။

.

႐ိုင္ဖယ္ဝယ္ယူမႈ ရပ္တံ့မည္

.

ေရွ႕လာမည့္ ႏွစ္လသုံးလအၾကာတြင္ အိႏၵိ ယသည္ ႐ုရွားထံမွ ကလပ္၌ ရွိနီ႐ိုင္ဖယ္ ေသ နတ္မ်ား ဝယ္ယူမႈလို ရပ္တံ့မည္ဟု ႐ုရွားကာ ကြယ္ေရး အရာရွိမ်ားက ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုသည္ ႐ုရွားႏွင့္အိႏၵိယသည္ ေရနံပိုက္လိုင္း စာခ်ဳပ္ မ်ား ခ်ဳပ္ဆိုထားရာ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁၂ ဘီလီယံ တန္ဖိုးရွိ ေရနံမ်ားကို အိႏၵိယက ႐ု ရွားထံမွ ဝယ္ယူျခင္းသည္လည္း စာခ်ဳပ္၌ ပါ ဝင္ေနေပသည္။ ထို႔အျပင္ အိႏၵိယက ႐ုရွားထံ မွ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁.၅ ဘီလီယံတန္ဖိုးရွိ ဳောသလ ၃၂၆၁ ရဟတ္ယာဥ္အေပါစားအစီး ၂ဝဝ ဝယ္ယူျခင္း တစ္ဘီလီယံတန္ဖိုးရွိ ကန္ ထ႐ိုက္စာခ်ဳပ္ျဖင့္ ဗဳ-၁ဝ၃ ႐ိုင္ဖယ္မ်ားကို အိႏၵိယတပ္မေတာ္အတြက္ ဝယ္ယူျခင္းလည္းပါ ဝင္ၾကသည္။

.

(၂ဝ-၉-၂ဝ၁၈)ရက္ေန႔တြင္ အေမရိကန္ က ႐ုရွား၏ ွ-၄ဝဝ ဒုံးက်ည္ႏွင့္ ွကု့သင-၃၅ တိုက္ေလယာဥ္မ်ားအား တ႐ုတ္သို႔ တင္ပို႔ေန ျခင္းကို တားဆီးခဲ့သည္။ အိႏၵိယက ႐ုရွားထံမွ ွ-၄ဝဝ ဒုံးက်ည္ဝယ္ယူမႈကို အေမရိကန္မွ ပိတ္ဆို႔မႈအား ဆန္႔က်င္သည့္ လုပ္ရပ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ေၾကာင္း၊ အိႏၵိယ၏ အေျခအေနကို နားလည္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပသည္။ ၂ဝဝဝ ျပည့္ ႏွစ္တြင္ အစျပဳခဲ့သည့္ တ႐ုတ္-႐ုရွား ထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပြဲ ဆုံးျဖတ္ခ်က္အား က်ိဳးေပါက္မႈ မျဖစ္ေစရန္ ထိန္းသိမ္းေရးကို ေဇာက္ခ်လုပ္ ေဆာင္သြားရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာ ဆိုသည္။ ႏွစ္ဖက္စလုံးမွ မဟာဗ်ဴဟာမိတ္ဖက္ မပ်က္စီးမထိခိုက္ေစရဟု ခံယူထားေၾကာင္း ေျပာဆိုေနၾကသည္။

.        

မဟာဗ်ဴဟာအား နက္႐ိႈင္းစြာေဆြးေႏြးျခင္း

.

အေမရိကန္ ကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီးမက္တစ္ က အိႏၵိယ၏ အေျခအေနအား နားလည္၍စာ နာမိေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုသည္။ ႐ုရွား ႏိုင္ငံဆိုခ်ီၿမိဳ႕တြင္ ေမလအတြင္းက က်င္းပခဲ့ သည့္ ထိပ္သီးေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးပြဲ၌ မိုဒီႏွင့္ပူတင္ တို႔သည္ မဟာဗ်ဴဟာကို နက္႐ႈိင္းစြာေဆြးေႏြး ခဲ့ၾကသည္။ မိုဒီကလည္း ႐ုရွားသည္ တ႐ုတ္ ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသည္ကို နားလည္သေဘာ ေပါက္ေၾကာင္း ေမာ္စကိုသည္ အိႏၵိယထက္ တ႐ုတ္၊ ပါကစၥတန္တို႕ႏွင့္ ပိုမို၍ရင္းႏွီးစြာဆက္ ဆံခဲ့ေၾကာင္း သုံးသပ္သည္။

.

တာလီဘန္သည္ အၾကမ္းဖက္စစ္ေသြးအုပ္ စုတစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း အိႏၵိယမွေျပာဆိုသည္။ ယင္း တာလီဘန္တို႔ကို ပါကစၥတန္က အာဖဂန္နစၥ တန္-ပါကစၥတန္ နယ္စပ္တစ္ေလွ်ာက္တြင္ေမြး ျမဴလာခဲ့သည္။ ယင္းဘာသာေရးအစြန္းေရာက္ ဂ်ီဟတ္မ်ားကို ထုတ္ကုန္သေဘာျဖင့္ အိႏၵိယ သို႔ပို႔သည္။ အထူးသျဖင့္ ဂ်မူးႏွင့္ကတ္ရွ္စမီး ယားကို တာလီဘန္အၾကမ္းဖက္မ်ားႏွင့္ အိုင္ အက္စ္မ်ားက တိုက္ခိုက္ေနၾကသည္။ အိႏၵိယ ႏွင့္ ႐ုရွားတို႔သည္ မၾကာေသးမီကာလက တာ လီဘန္ႏွင့္ အာဖဂန္နစၥတန္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ ငန္းစဥ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး သေဘာထားကြဲလြဲ မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။

.

တာလီဘန္ႏွင့္ အေမရိကန္ေတြ႕ဆုံျခင္း

.

အိႏၵိယက စိုးရိမ္ျခင္းတြင္ ႐ုရွားသည္ ယ ခင္အေမရိကန္လမ္းေဟာင္းအတိုင္း လိုက္၍ အိႏၵိယအေပၚ ဆက္ဆံလာသည္ဟု သုံးသပ္ သည္။ အေမရိကန္ ဒုတိယလက္ေထာက္ႏိုင္ငံ ျခားေရးဝန္ႀကီး အဲလစ္ဝဲလ္သည္ ဒိုဟာတြင္ တာလီဘန္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆုံေဆြး ေႏြးၿပီး အကူအညီစကားမ်ား ကမ္းလွမ္းခဲ့သည္ ဤအခ်က္သည္ မိုဒီႏွင့္ ပူတင္တို႔ၾကား စကား ေျပာၾကရသည့္ အခ်က္ျဖစ္သည္။

.

တ႐ုတ္သည္ ပူတင္-မိုဒီထိပ္သီးေဆြးေႏြး ပြဲအေၾကာင္းအား ထူးေထြစြာေဝဖန္ေျပာဆိုျခင္း သုံးသပ္ျခင္းမ်ား မျပဳဘဲ ႐ုရွား-အိႏၵိယအေပၚ အေကာင္းျမင္သေဘာထားျဖင့္ ႐ႈျမင္သုံးသပ္ သည္။ အိႏၵိယသည္ အေမရိကန္ဘက္သို႔ တ ျဖည္းျဖည္း ယိမ္းယိုင္ကာ ခ်ဥ္းကပ္လာကတည္း က ထိုသေဘာထားကို တ႐ုတ္က ထားရွိခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

.

တ႐ုတ္သည္ အေရွ႕ဥေရာပႏွင့္ ဗဟိုအာရွ ေဒသမ်ားအေပၚ ၾသဇာလႊမ္းမိုးရန္ အားထုတ္ လ်က္ရွိသည္။ ေမာ္စကိုသည္ ယင္းေဒသမ်ား  ႏွင့္ နီးကပ္ဆက္စပ္ေနသည္။ အေမရိကန္၊ ဥ ေရာပ၊ ဂ်ပန္ႏွင့္ ႐ုရွားတို႔သည္ မေျပမလည္မႈ မ်ားျဖင့္ စကားမ်ားေသာ္လည္း ႐ုရွားသည္ တ ႐ုတ္ႏွင့္ နီးကပ္ရန္ ႀကိဳးစားသည္။ တ႐ုတ္အင္ အားႀကီးထြားလာလွ်င္ အိႏၵိယအား ႀကီးက်ယ္ စြာ အန္တုသြားမည္ျဖစ္သည္။

.        

ကုန္သြယ္မႈမ်ား ရာခိုင္ႏႈန္းျမင့္တက္လာျခင္း

.

႐ုရွားသမၼတပူတင္သည္ တ႐ုတ္သမၼတ ရွီက်င္ဖင္ႏွင့္ ခင္မင္ရင္းႏွီးစြာ ဆက္ဆံသည္။ ႐ုရွား-တ႐ုတ္ ခ်စ္ၾကည္ေရးခိုင္မာမႈသည္ ႏွစ္ ႏိုင္ငံကုန္သြယ္ေရးအား ထိေရာက္စြာျမင့္ တက္ေစသည္။ ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္အတြင္း တ႐ုတ္-႐ုရွား ကုန္သြယ္ေရးတန္ဖိုးေဒၚလာ ၈၇ ဘီလီ ယံရွိခဲ့ရာမွ ယခုႏွစ္တြင္ ေဒၚလာ ၁၃ဝ ဘီလီ ယံအထိ ျမင့္တက္လာေစရန္ ရည္မွန္းထား သည္။ ႐ုရွားသည္ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း တ႐ုတ္သို႔ ေရနံတန္ေပါင္း ၅ဝ သန္းကို တင္ပို႔ေရာင္းခ်ေပး လ်က္ရွိသည္။ အိႏၵိယ-႐ုရွားကုန္သြယ္ေရးကို အျပန္အလွန္အားျဖင့္ ၂ဝ၂၅ ခုႏွစ္တြင္ အေမ ရန္ကန္ေဒၚလာ ၁၂၅ ဘီလီယံထိ ရင္းႏွီးသြား မည္ဟု ေမွ်ာ္မွန္းထားၾကသည္။

.

႐ုရွားသည္ တ႐ုတ္-အိႏၵိယဆက္ဆံေရး ပိုမိုတိုးတက္ေကာင္းမြန္လာေစရန္ ပိုမိုႀကိဳးပမ္း သြားမည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ေနသည္။ ပထဝီႏိုင္ငံေရး အေနအထားအရ ဥေရာပအာရွ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအ တြက္ ႐ုရွား-တ႐ုတ္-အိႏၵိယ ဝင္႐ိုးတန္းသုံးႏိုင္ ငံ၏ ႀတိဂံေဒသဆက္ဆံေရး ကြန္ရက္အား ခိုင္မာ ေတာင့္တင္းလာေစရန္ အားထုတ္ေနၾက သည္။

.

.

.

#KBZTai #Shan