ေဟာ္မုဇ္ေရလက္ၾကား၏ ရာဇသံ

စိုင္းကြမ္းမုိင္း

.

.

၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၉ ရက္ေန႔ တြင္ အီရန္အစၥလာမ္မစ္ ေတာ္လွန္ေရးအေစာင့္ တပ္ဖြဲ႕မွ ဒုတိယတပ္မွဴး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ဟိုစိန္ ဆာလာမီက အေမရိကန္မွ အီရန္အား ၿခိမ္း ေျခာက္ေနလွ်င္ အီရန္တပ္မေတာ္သည္ ေဟာ္ မုဇ္ေရလက္ၾကားကို ပိတ္ပစ္မည္ဟု ၿခိမ္းေျခာက္ကာ ေျပာဆိုခဲ့သည္။ အေမရိကန္ႏွင့္ ၄င္းေဒသ တြင္း မဟာမိတ္မ်ားကို ေဟာ္မုဇ္ေရလက္ၾကား အတြင္းသို႔ ျဖတ္သန္းဝင္ေရာက္ခြင့္ ျပဳမည္ မဟုတ္ဟု ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ဆာလာမီက ၿခိမ္းေျခာက္ ေျပာဆိုျခင္းသည္ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ ႀကီး အယာတိုလာ၊ ခါေမနီက ပါရွန္ပင္လယ္ ေကြ႕၌ အေမရိကန္ေရတပ္ ထိန္းခ်ဳပ္စိုးမိုးမႈ အား ေဝဖန္ေျပာဆိုၿပီးေနာက္ ဤစကားထြက္ ေပၚလာျခင္း ျဖစ္သည္။

.

ဤေျပာဆုိ ၿခိမ္းေျခာက္မႈသည္ ေဟာ္မုဇ္ ေရလက္ၾကားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အီရန္တို႔က လူ သိရွင္ၾကား ၿခိမ္းေျခာက္မႈ တစ္ရပ္ ျဖစ္သည္။ ၂ဝ၁၅ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ အီရန္ေရတပ္တပ္ဖြဲ႕ သည္ Great Proper-9 အမည္ရွိ စစ္ေရးေလ့ က်င့္မႈကို ျပဳလုပ္ခဲ့ရာ၌ ေရလက္ၾကားအတြင္း အေမရိကန္ ေလယာဥ္တင္ သေဘၤာပံုစံတူ ေဖာင္ႀကီးတစ္ခု ျပဳလုပ္၍ ဒံုးက်ည္မ်ားျဖင့္ ေဖာက္ခြဲနစ္ျမႇဳပ္ကာ ေဟာ္မုဇ္ေရလက္ၾကားအား ပိတ္ဆို႕ပစ္သည့္ ပံုသ႑ာန္စစ္ေရးေလ့က်င့္ခဲ့ ၾကသည္။

.

တစ္ဖန္ အီရန္ ေရတပ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး အလီ မာဒ္ဗီကလည္း အေမရိကန္ေလယာဥ္တင္ သေဘာၤႀကီးမ်ားသည္ ဒံုးက်ည္မ်ား၊ ေရာ့ကတ္ မ်ားႏွင့္ ေတာ္ပီဒိုမ်ား သိုေလွာင္ရာ ကုန္ေလွာင္ ႀကီးမ်ားႏွင့္ လြန္စြာတူညီေနသျဖင့္ ၄င္းတို႕ကို ေဖာက္ခြဲနစ္ျမႇဳပ္ပစ္ျခင္းအားျဖင့္ ေဟာ္မုဇ္ေရ လက္ၾကားကို ပိတ္ဆို႔ပစ္ႏုိင္ေၾကာင္း ၿခိမ္း ေျခာက္လာျပန္သည္။ သို႔ေသာ္ ေလယာဥ္တင္ သေဘၤာမ်ားေပၚတြင္ အသင့္ျဖန္႔ၾကက္ထား သည့္ အဆင့္ျဖင့္ တိုက္ေလယာဥ္မ်ားက အီရန္ ေရတပ္ သေဘာၤမ်ားကို ႀကိဳတင္၍ ေခ်မႈန္း ဖ်က္ဆီးႏုိင္စြမ္း ရွိေနျခင္းကိုကား ထည့္သြင္း ကာ ေျပာဆိုျခင္း မရွိဘဲ ေရငံုႏႈတ္ပိတ္ေနခဲ့ သည္။

.

၂ဝ၁၇ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ေဟာ္မုဇ္ေရလက္ ၾကားအနီး အေမရိကန္ ေရတပ္သေဘာၤမ်ားႏွင့္ ကုန္တင္သေဘာၤမ်ား ရွိေနသည့္ ေနရာသို႕ အီ ရန္ေရတပ္မွ ေရာ့ကတ္မ်ားျဖင့္ စမ္းသပ္ပစ္ လႊတ္ခဲ့သည္။ ထို႕ျပင္ ၂ဝ၁၈ ဇန္နဝါရီလလယ္ တြင္လည္း အီရန္ေရတပ္ စစ္ေရးေလ့က်င့္ေနသည့္ ေနရာအနီးသို႔ ခ်ဥ္းကပ္လာေသာ အေမ ရိကန္ ေရတပ္ သေဘာၤအား သတိေပးေမာင္း ႏွင္ႏုိင္ခဲ့သည္။ ထို႕ျပင္ အေမရိကန္ေလယာဥ္ တင္ သေဘာၤတစ္စီးေပၚ အီရန္ ေမာင္းသူမ့ဲ ေလယာဥ္တစ္စီး ပ်ံဝဲ၍ အေမရိကန္ေရတပ္ သေဘာၤမ်ားကို အေသခံဒ႐ုန္းျဖင့္ တိုက္ခိုက္ ေလဟန္ စစ္ေရးေလ့က်င့္ခဲ့ၾကသည္။

.

အီရန္ အယာတိုလာစံုေသွ်ာင္မ်ားသည္ ႏ်ဴကလီးယား သေဘာတူညီခ်က္ စာခ်ဳပ္ကို ခ်ဳပ္ဆိုႏုိင္ခဲ့ၿပီး သံတမန္ေရး ေအာင္ျမင္မႈမ်ား ရရွိခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ယခင္သမၼတေဟာင္း အိုဘား မား အစိုးရအဖြဲ႕၏ အားနည္းခ်က္ရွိျခင္းဟု ထင္ျမင္ယူဆကာ ယခုကဲ့သို႔ ရဲတင္းလာျခင္း ျဖစ္သည္ဟု သမၼတထရမ့္၏ လက္ေထာက္မ်ား က ေဝဖန္ သံုးသပ္ၾကသည္။ သမၼတ အိုဘား မားအစိုးရ အဖြဲ႕သည္ အီရန္တို႕အေပၚ တစ္ဖက္ သတ္ လိုက္ေလ်ာမႈမ်ားေၾကာင့္ အီရန္တို႔သည္ စိတ္ဆႏၵေကာင္းမြန္သည့္ တံု႕ျပန္ခ်က္မ်ားကို လံုးဝျပဳလုပ္ျခင္း မရွိခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း သမၼ တထရမ့္၏ လက္ေထာက္မ်ားက ယူဆလ်က္ ရွိသည္။

.

၂၈-၉-၂ဝ၁၈ ရက္ေန႕တြင္ အယာတို လာခါေမနီသည္ အီရန္ ျပည္သူမ်ားသို႔ ႐ုပ္သံမွ တစ္ဆင့္ မိန္႔ခြန္းေျပာဆိုရာ၌ အီရန္သည္ ေဒ သတြင္း အၾကပ္အတည္း ျပႆနာမ်ားႏွင့္ ပတ္ သက္၍ အေမရိကန္ႏွင့္ မည္သည့္အခါတြင္မွ် ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားမည္ မဟုတ္ေၾကာင္း အေမရိကန္တို႔၏ ေဒသတြင္း မဟာဗ်ဴဟာသည္ အီရန္အား ရာႏႈန္းျပည့္ ဆန္႕က်င္ တိုက္ခိုက္ လိုျခင္းပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေဝဖန္ေျပာဆိုခဲ့သည္။  ထိုကဲ့သို႔ အယာတိုလာခါေမနီ၏ ေျပာဆိုေဝဖန္ မႈအား အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနမွ ေျပာ ခြင့့့့့္ရ ပုဂၢိဳလ္မစၥတာမာ့စ္တုန္နာက အယာတို လာခါေမနီ၏ ေျပာဆိုမႈသည္ အေမရိကန္အစိုး ရအေနျဖင့္ အီရန္အား ယခုအေနအထားအတိုင္း လ်စ္လ်ဴ႐ႈထား မည္ေလာ၊ သို႔မဟုတ္ တင္းမာစြာ အေရးယူရမည္ေလာ ဟူသည့္ သေဘာထား ေျပာင္းလဲလာမည္ေလာ ဆိုသည္ကို အကဲစမ္း လိုက္ျခင္းပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေဝဖန္ကာတုံ႕ျပန္ခဲ့ သည္။

.

အေမရိကန္ အစိုးရအေနျဖင့္ အီရန္အား တင္းမာစြာ အေရးယူခဲ့မည္ဆိုလွ်င္ အီရန္ေခါင္း ေဆာင္မ်ားသည္ ေဟာ္မုဇ္ေရလက္ၾကားကို ေရွ႕တန္းတင္၍ ျပႆနာျပဳလုပ္ႏုိင္ရန္ ႀကံစည္ ထားပံုရဟု မစၥတာတုန္နာက ဆက္လက္ေျပာ ၾကားသည္။

.

ပင္လယ္ေရေၾကာင္းအားျဖင့္ သယ္ေဆာင္ ကူးသန္းေနသည့္ ကမၻာ႕ေရနံပမာဏ၏ သံုးပံုတစ္ပံုသည္ ေဟာ္မုခ္ေရလက္ၾကားမွ တဆင့္ ျဖတ္သန္းကာ သယ္ေဆာင္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အီရန္ေခါင္းေဆာင္ မ်ား၏ ၿခိမ္း ေျခာက္ေျပာဆိုေနမႈမ်ားသည္ ကမၻာ႔ေရနံ ေစ်း ႏႈန္းအား အဆမတန္ ျမင့္တက္လာေစရန္ ဖန္တီး ေနျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဖိအားေပး ၿခိမ္းေျခာက္ ေနမႈပင္ျဖစ္ေၾကာင္း ႏုိင္ငံေရးေလ့လာသူမ်ား က သံုးသပ္လာၾကသည္။ ထို႕ျပင္ ထိုသို႔ၿခိမ္း ေျခာက္ေျပာဆိုမႈမ်ားသည္ အီရန္တို႔၏ သက္ တမ္းရွည္ၾကသည့္ မဟာဗ်ဴဟာ ရည္မွန္းခ်က္ ျဖစ္သည့္ အေမရိကန္တို႔ကို ပါရွန္ပင္လယ္ေကြ႕ မွ လံုးဝ ထြက္ခြာသြားေစရန္ ေမာင္းႏွင္ထုတ္ သည့္ နည္းဗ်ဴဟာ တစ္ရပ္လည္း ပိုမို၍ ျဖစ္ ႏိုင္ဖြယ္ ရွိသည္ဟု ဆက္လက္သံုးသပ္ေနၾက သည္။

.

ေဟာ္မုဇ္ေရလက္ၾကားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အီ ရန္တို႕၏ ၿခိမ္းေျခာက္ေျပာဆိုမႈသည္ အႏွစ္မ ပါေသာ အေျခာက္ဆန္ပင္ ျဖစ္ေနေသာ္လည္း ရည္မွန္းခ်က္ကား ႀကီးမားေလးလံမႈ ရွိေနသည္ ကို ေတြ႕ရွိရသည္။ သို႔ေသာ္ အီရန္ အစၥလာမ္ မစ္ ေတာ္လွန္ေရး အေစာင့္တပ္ဖြဲ႕သည္ ေဟာ္ မုဇ္ေရလက္ၾကားအား ပိတ္ဆို႕မႈ မျပဳႏုိင္ဟု ယံု ၾကည္ထားပါက မွားယြင္းသြားႏုိင္သည္ သာမ က ေနာင္တရဖြယ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ႀကံဳေတြ႕ရမည္ ဟု ေဝဖန္ထားၾကသည္။

.

ယခုအခ်ိန္ အခိုက္အတန္႔တြင္ အီရန္တပ္ ဖြဲ႕မ်ားသည္ ျပႆနာအရပ္ရပ္ကို ဖန္တီးႏုိင္ သည့္ အင္အားမျပည့္စံု ေသးဘဲ ပါရွန္ပင္လယ္ ေကြ႕တြင္ အေမရိကန္ေရတပ္၏ လႊမ္းမိုးထိန္း ခ်ဳပ္မႈသည္လည္း ခိုင္မာေတာင့္တင္း လ်က္ပင္ ရွိေနသည္။ သို႔ေသာ္ အီရန္ တပ္ဖြဲ႕မ်ားသည္ ေဟာ္မုဇ္ေရလက္ၾကားကိုသာ ေသခ်ာဃနစြာ ပိတ္ဆို႕ႏုိင္မည့္ အခ်ိန္တြင္အေမရိကန္တိ႔ု သိကၡာမ်ား လံုးဝက်ဆင္းသြားဖြယ္ ရွိေပသည္။

.

၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္တြင္ ေဟာ္မုဇ္ေရလက္ၾကား ပိတ္ဆို႔ခံထားရသည့္ အေနအထားျဖင့္ အေမ ရိကန္ ေရတပ္သည္ ထိုေလ့က်င့္မႈတြင္ ေလ ယာဥ္တင္ သေဘာၤတစ္စီးႏွင့္ ခ႐ူဇာသေဘာၤ ၁ဝ စီးတို႔ ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးခဲ့ေလဟန္ အေနအထားမ်ိဳး ေလ့က်င့္ ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

.

ထိုစဥ္က စ၍ ပါရွန္ပင္လယ္ေကြ႕တြင္ အေမရိကန္ ေရတပ္ဖြဲ႕သည္ အင္အားယုတ္ေလ်ာ့ ခဲ့ၿပီး ႐ုရွားႏွင့္ တ႐ုတ္တို႕ကလည္း အေမရိကန္ ေရတပ္ ဗိုလ္က်စိုးမိုးမႈကို ကန္႔ကြက္႐ႈတ္ခ်ခဲ့ၾက သည္။

.

ယေန႔ အခ်ိန္တြင္ အေမရိကန္ေရတပ္သည္ အစမ္းသပ္ခံရမည့္ အေနအထားသို႔ ေရာက္ရွိ သြားသည္။ အီရန္ တပ္မေတာ္မွ ေဟာ္မုခ္ေရ လက္ၾကားအား ပိတ္ဆို႔ႏုိင္ခဲ့မည္ဆိုလွ်င္ အေမ ရိကန္ အိမ္ျဖဴေတာ္အေနျဖင့္ စစ္ေရးအင္အား ႏွင့္ ထိေရာက္ပိုင္ႏုိင္စြာ တံု႕ျပန္ကာေျဖရွင္းႏုိင္ ပါမည္ေလာ ဟူေသာ ေမးခြန္းတစ္ရပ္ေပၚထြက္ လာေတာ့သည္။

.

ေဒၚနယ္ထရမ့္သည္ မိမိကိုယ္ကို ယံုၾကည္မႈ အားနည္းေသာ သမၼတတစ္ဦး အေနျဖင့္ အယာတိုလာတို႔၏ က်ဴးေက်ာ္ရမ္းကားမႈကို အ ျပစ္ေပးအေရးယူသြားရန္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ ျခင္းမရွိသကဲ့သို႔ ေရလက္ၾကား အေရးအခင္းျဖင့္ တက္လာမႈ မရွိေစေရးအတြက္ လ်င္ျမန္စြာ ဆံုး ျဖတ္ကာ ေဆာင္ရြက္မည့္ အေျခအေနသည္ လည္း ယေန႔အခ်ိန္ထိတိုင္ မရွိေသးေခ်။

.

ေဒသတြင္းတြင္ အီရန္အားဆန္႔က်င္ၾကသည့္ ဆြႏၵီအာရပ္ႏုိင္ငံမ်ား( ေဆာ္ဒီအာေရဗ် ကူဝိတ္၊ ယူေအအီး စသည္)ႏွင့္လည္း အေမရိ ကန္တို႔သည္ ဆက္ဆံေရးပိုင္း၌ အဖုအထစ္မ်ား ျဖင့္ ရင္ဆုိင္ေနရေသာေၾကာင့္ အိမ္ျဖဴေတာ္ သည္ ေနာက္ကြယ္မွေန၍ ဦးေဆာင္ေန႐ုံျဖင့္ အီရန္အား ႏွိပ္ကြက္မႈ မျပဳႏုိင္ေခ်။ ပါရွန္ပင္ လယ္ေကြ႕ ဆြႏၵီႏုိင္ငံမ်ားသည္ အီရန္အားဆန္႔ က်င္တိုက္ခိုက္ကာ အႏုိင္ယူႏုိင္ရန္ လက္နက္ ခဲယမ္း မီးေက်ာက္ႏွင့္ စစ္ေရးကြၽမ္းက်င္မႈ ပညာရွင္မ်ား လံုေလာက္မႈ ကင္းမဲ့လ်က္ရွိသည္။

.

အကယ္၍သာ ပါရွန္ပင္လယ္ေကြ႕ ဆြႏၵီႏုိင္ငံမ်ား ၫႊန္႔ေပါင္းအဖြဲ႕က အီရန္အား ဝိုင္းဝန္း ကာ တိုက္ခိုက္ခဲ့ ပါလွ်င္လည္း အေမရိကန္ ေက်ာက္ေထာက္ ေနာက္ခံေပး၍ ပံ့ပိုးလာႏုိင္မႈ ကလည္း ေသခ်ာေရရာမႈ မရွိေသးေခ်။ အီရန္ တို႔က အေမရိကန္ ေလယာဥ္တင္သေဘာၤအား ဒံုးက်ည္မ်ားျဖင့္ ဝိုင္းဝန္းပစ္ခတ္ခဲ့လွ်င္ကား မ ထင္မွတ္သည့္ စစ္ပြဲႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္ၿပီး ေနာက္ဆံုးတြင္ ဂ်ီနီဗာ၌ သံတမန္မ်ား ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြး တိုက္ပြဲအား အဆုံးသတ္ သည့္နည္း ျဖင့္သာ ၿပီးဆံုးသြားႏုိင္မည္ ျဖစ္သည္။ အမ်ိဳး သား လံုၿခံဳေရး အႀကံေပးပုဂၢိဳလ္ ဂြၽန္ေဘာ္လ္ တန္ ေျပာၾကားခဲ့သကဲ့သို႔ အီရန္အစိုးရအား ျဖဳတ္ခ်ကာအစိုးရသစ္တစ္ရပ္ကို ေျပာင္းလဲခန္႔ အပ္ႏုိင္စြမ္းသည္ ထရမ့္အစိုးရထံ၌ အင္အား မရွိေပ။ ယခု သီတင္းပတ္အတြင္း၌ ထရမ့္ႏွင့္ အီရန္တို႔ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးရန္ အသင့္ရွိေၾကာင္း မည္သည့္နည္းပံုစံမ်ိဳးႏွင့္ မဆို ေဆြးေႏြးလို ေၾကာင္း ကမ္းလွမ္းေျပာဆိုမႈကို အီရန္သမၼတ ဟာ ဆန္ဂိုဟာနီက အီရန္သည္ ေျမာက္ကိုရီး ယား မဟုတ္ေၾကာင္း ျပတ္သားစြာ တုံ႕ျပန္ေျပာ ဆိုခဲ့သည္ဟု သတင္းအသီးသီးတြင္ ေဖာ္ျပ ထားသည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္။

.

ေရနံတင္သေဘာၤႀကီးမ်ား စသည့္ ကမၻာ႕ ကုန္သြယ္မႈ၏ ၉ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေဟာ္မုဇ္ ေရလက္ၾကားမွ ျဖတ္သန္း စီးဆင္းေနၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ မၾကာမီက ၁၅ ႏွစ္ၾကာမွ်မဟာဗ်ဴ ဟာေျမာက္ ကမၻာ႕ေရလက္ၾကားမ်ားကို စဥ္ ဆက္မျပတ္ ေလ့လာေနသည့္ သုေတသီစီလီ ယံေနးလ္က ေဟာ္မုဇ္ေရလက္ၾကားသည္ စီး ပြားေရးအရ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႏုိင္ငံေရးအရ ေသာ္လည္းေကာင္း အသက္ေသြးေၾကာတစ္မွ် အေရးပါအရာေရာက္သည္ဟု အစီရင္ခံစာ ေရး သားတင္သြင္းခဲ့သည္။ လြန္ခဲ့ေသာ လတြင္ သမၼတထရမ့္က အီရန္ႏ်ဴကလီးယား သေဘာ တူညီခ်က္မွ အေမရိကန္ ႏုတ္ထြက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ မၾကာမီမွာပင္ အီရန္ သမၼတဂိုဟာနီက ေဟာ္ မုဇ္ေရလက္ၾကားအား ပိတ္ဆို႔မည္ဟု ၿခိမ္း ေျခာက္လုိက္မႈေၾကာင့္ ေရလက္ၾကား၏ ပထဝီ မဟာဗ်ဴဟာ အရအေရးပါမႈကို ကမၻာ႔ျပည္သူ မ်ားက အာ႐ုံစိုက္လာၾကေတာ့သည္။

.

ေဟာ္မုဇ္ေရလက္ၾကားသည္ ကမၻာေပၚတြင္ အဓိက က်ေသာ က်ဥ္းေျမာင္းသည့္ ေရလမ္း မ်ားတြင္ တစ္ခုအပါအဝင္ ျဖစ္သည္။ ဤက်ဥ္း ေျမာင္းသည့္ ေဟာ္မုဇ္ေရလက္ၾကားသည္ အိႏၵိ ယသမုဒၵရာႏွင့္ အာေရဗ်ပင္လယ္ ပါရွန္ပင္ လယ္ေကြ႕တို႕ႏွင့္ ဆက္စပ္လ်က္ရွိသည္။ သ မိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရ ေဟာ္မုဇ္ေရလက္ၾကား သည္ အာရပ္ႏွင့္ ပါရွန္ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကို အိႏၵိ ယတိုက္ငယ္၊ အာရွပစိဖိတ္ႏွင့္ အေမရိကန္ တိုက္ႀကီးတို႕ႏွင့္္ ရွည္လ်ားေသာ သမိုင္းတစ္ ေလွ်ာက္ ဆက္စပ္ေပးလ်က္ရွိသည္။

.

ထုိကဲ့သို႔ သမိုင္း ဆက္စပ္မႈအား ျပန္ေျပာင္း ၾကည့္မည္ ဆိုပါက ေရတပ္ျဖင့္ ပင္လယ္ကို စိုးမိုးေသာ ကိုလိုနီအင္ပါယာမ်ား ထြက္ေပၚျခင္း မျပဳမီ ၁၆ ရာစုႏွစ္မ်ားမွ စ တင္ကာ တ႐ုတ္ ႏုိင္ငံမွ ထြက္ရွိသည့္ ေငြ ထည္ ေျမထည္ ပစၥည္းမ်ား၊ ပိုးထည္မ်ား သည္ အင္ဒိုခ်ိဳင္းနား ကြၽန္းဆြယ္မွ ထြက္ရွိ သည္။ ဟင္းခတ္ အေမႊးအႀကိဳင္ မ်ားကို ဤ ေဟာ္မုဇ္ေရလက္ၾကားမွ ျဖတ္သန္းကာ ဗဟို အာရွေဒသႏွင့္ ဥေရာပသို႔ သယ္ေဆာင္ကာ ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားခဲ့ၾကသည္။

.

ယေန႔ေခတ္ကာလတြင္ ပထဝီအေနအထား အား ေလ့လာၾကည့္ရမည္ဆိုလွ်င္ ေဟာ္မုဇ္ေရ လက္ၾကားသည္ အီရန္အစၥလာမ္မစ္ သမၼတ ႏုိင္ငံကို အိုမန္၊ ယူေအအီးႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ပိုင္း ျခားထားသည္။ အိုမန္ႏွင့္ ယူေအအီး တို႔သည္ အေမရိကန္ႏွင့္ ေဆာ္ဒီတို႔၏ မဟာမိတ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

.

ေရနံစိမ္းႏွင့္ အရည္သို႔ ေျပာင္းလဲထားသည့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕ တင္ပို႕သည့္ ပင္လယ္ေကြ႕  ႏုိင္ငံမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ အီရန္၊ အီရတ္၊ ကူဝိတ္၊ ဘားရိန္း၊ ကာတာ၊ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်ႏွင့္ ယူေအအီး ႏုိင္ငံတို႕မွ ေရနံတင္ သေဘာၤမ်ားသည္ ေဟာ္မုဇ္ေရလက္ၾကားမွသာ ျဖတ္သန္းေနၾကရ သည္။

.

(၁၉၈ဝ-၁၉၈၈) အီရန္-အီရတ္စစ္ပြဲတြင္ ၂၁ မိုင္အက်ယ္ရွိသည့္ ေဟာ္မုဇ္ေရလက္ၾကား သည္ အီရန္-အီရတ္ ပဋိပကၡ၏ သတ္ကြင္း ျဖစ္ခ့ဲရသည္။ ကမၻာ႔ေရနံပမာဏ၏ ၃ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းထိ စီးဆင္းေနသည့္ ေဟာ္မုဇ္ ေရလက္ၾကားတြင္ အီရန္ႏွင့္ အီရတ္တို႕၏ ေရ တပ္ႏွင့္ ေလတပ္တို႕သည္ ႏွစ္ဖက္ေရနံတင္ သေဘာၤႀကီးလတ္ငယ္မ်ားကို အျပန္အလွန္ပစ္ ခတ္ဖ်က္ဆီးကာ နစ္ျမႇဳပ္ခဲ့ၾကသည္။ ထုိစဥ္က ကူဝိတ္ေရနံတင္ သေဘာၤမ်ားသည္ ပစ္မွတ္ ထား တိုက္ခိုက္မႈမွ လြတ္ကင္းေစရန္အတြက္ အေမရိကန္အလံကို လြင့္တင္၍ ေရလက္ၾကား မွ ျဖတ္သန္းခဲ့ၾကရသည္။

.

အီရန္-အီရတ္ စစ္ပြဲအတြင္းတြင္ ေဟာ္မုဇ္ ေရလက္ၾကားမွ ေရနံမ်ားဆက္လက္ သယ္ ေဆာင္ႏုိင္ခဲ့ပါေသာ္လည္း ေဟာ္မုခ္ေရလက္ ၾကားမွ ျဖတ္သန္းသည့္ ေရနံတင္သေဘာၤမ်ား အတြက္ အသက္အာမခံေၾကးသည္ ၄ဝဝ ရာ ခိုင္ႏႈန္းထိတိုင္ လြန္မင္းစြာ ျမင့္တက္သြားခဲ့ရ သည္။ ထိ႔ုေၾကာင့္ပင္ ထိုစဥ္ကတည္းက စတင္ ၍ ကမၻာ႔ေစ်းကြက္၌ ဒီဇယ္ႏွင့္ ဓာတ္ဆီစည့္ ေလာင္စာေစ်းႏႈန္းမ်ားသည္ ေခါင္ခိုက္ခဲ့ၾကရ သည္။

.

မၾကာမီ ကာလက သမၼတထရမ့္သည္ အီ ရန္ ႏ်ဴကလီးယား သေဘာတူညီခ်က္မွ ႏႈတ္ ထြက္ေၾကာင္း ေၾကညာၿပီးသည့္ေနာက္တြင္ အီ ရန္သမၼတ ႐ိုဟာနီက ေဟာ္မုဇ္ေရလက္ၾကား အား ပိတ္ဆို႔ပစ္မည္ဟု ၿခိမ္းေျခာက္ခဲ့သည္။ ေဟာ္မုဇ္ ေရလက္ၾကားသာ ပိတ္ဆို႔ခဲ့မည္ ဆုိလွ်င္ စြမ္းအင္ေစ်းႏႈန္းမ်ား အဆမတန္ ျမင့္တက္လာမႈအတြက္ အေမရိကန္ျပည္သူ မ်ားမွ ရင္ဆိုင္ကာ ေတြ႕ႀကံဳခံစား ႏုိင္မည္ ေလာ ဟူသည့္ ေမးခြန္းက ႐ုတ္တရက္ ထြက္ ေပၚလာေတာ့သည္။

.

ေဟာ္မုဇ္ေရလက္ၾကားကို ပိတ္ဆို႔၍ ေရနံ ကုန္သြယ္ စီးဆင္းမႈကို အဟန္႕အတားျဖစ္ေစ ရန္အတြက္ အီရန္တို႔သည္ စစ္ေရးအင္အားႀကီး မားေတာင့္တင္းရန္ လိုအပ္ျခင္း မရွိေတာ့ဘဲ ေရလက္ၾကားအတြင္း ျဖတ္သန္းသြားလာေနၾက သည့္ ကုန္တင္သေဘာၤဟူသေရြ႕ကို ဒံုးက်ည္ ေကာ္ပီ၊ ေရျမႇဳပ္မိုင္းမ်ားျဖင့္ ေဖာက္ခြဲနစ္ျမႇဳပ္ ကာေရေၾကာင္း သြားလာမႈကို ပိတ္ဆို႔ႏုိင္ေပ သည္။ သို႔ေသာ္ အေမရိကန္ေရတပ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ႀကီး ဒင္းနစ္ဘလဲႏွင့္ ကတ္ရက္လစ္ကာ သယ္လ္တို႔က ေရလက္ၾကားတြင္ ေရေၾကာင္း သြားလာမႈကို ပိတ္ဆို႕ခဲ့မည္ဆိုပါက အီရန္တို႔ သည္ ဒုကၡတြင္းသို႔ သက္ဆင္းရမည္သာမက ႏုိင္ငံလည္း ေပ်ာက္ဆံုးသြားႏုိင္သည္ဟု ထုတ္ ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့သည္။

.

အဆင့္ျမင့္ ေခတ္မီကုန္သေဘာၤႀကီးမ်ားသည္ လြန္စြာႀကီးမားလွသျဖင့္ ၄င္းတို႔ကို ပ်က္ စီးသြားေစရန္ ခြၽတ္ယြင္းသြားေစရန္ ျပဳလုပ္လို ျခင္းသည္ လြယ္ကူသည့္ ကိစၥရပ္မဟုတ္ေၾကာင္း ေရတပ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားကဆက္လက္ ေျပာဆုိခဲ့ၾက သည္။

.

၁၉၈ဝ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားတြင္ အသံုးျပဳ သည့္ ေရနံတင္ သေဘာၤမ်ားႏွင့္ ယေန႔ ေခတ္မီ ေရနံတင္ သေဘာၤတို႔၏ တည္ေဆာက္ ထားပံုတို႔သည္ တူညီမႈ မရွိဘဲ လြန္စြာ ျခား နားကာ တိုးတက္လာေနသည္ကို ေတြ႕ရွိရ သည္။ ေခတ္မီေရနံတင္ သေဘာၤမ်ားသည္ ကိုယ္ထည္ႏွစ္ထပ္ျဖင့္ တည္ေဆာက္ထား၍ ပစ္ခတ္နစ္ျမႇဳပ္ေစရန္ လြန္စြာ ခက္ခဲလွေပ သည္။ ထို႔ျပင္ ေဟာ္မုဇ္ေရလက္ၾကားအား ပိတ္ဆိ႔ုရန္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေၾကာင့္ ေရနံတင္ သေဘာၤ၊ ကုန္သေဘာၤမ်ား၏ အသက္ အာ မခံေၾကးမ်ား လြန္စြာ ျမင့္တက္လာျခင္း၊ ကမၻာ႔ေလာင္စာေစ်းႏႈန္းမ်ား ေခါင္ခိုက္လာ ရျခင္း စေတာ့ရွယ္ယာ ေစ်းကြက္မ်ား တည္ ၿငိမ္ေနရာမွ လႈပ္ရွားမႈ ျပင္းထန္လာရျခင္း စသည့္ စီးပြားေရး ငလ်င္လႈပ္မႈမ်ားကို ကမၻာ႔ ျပည္သူမ်ား သာမက အီရန္ႏုိင္ငံကလည္း ေတြ႕ႀကံဳကာ ခံစားသြားၾကရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ကို ႏုိင္ငံေရးပညာ ရွင္မ်ားက ေဝဖန္ေထာက္ျပ ေနလ်က္ ရွိၾကသည္။ အကယ္၍သာ သမၼတ ႐ိုဟာနီက ေဟာ္မုဇ္ေရလက္ၾကားအား ပိတ္ ဆို႔မည္ဟု ၿခိမ္းေျခာက္မႈသာ ျဖစ္ေျမာက္ ေအာင္ျမင္ခဲ့ မည္ဆိုပါက။

.

.

.

#KBZTai #Shan