အရက္ယမကာႏွင့္ လူမႈေရး ျပႆနာ

ေက်ာ္လွ (က်ိဳင္းတုံေျမ)

''လူကို ဖ်က္ေတာ့ အရက္၊ ဓားကိုဖ်က္ ေတာ့ ဝါးမ်က္''ဆိုတဲ့ ေရွးပညာရွိတို႕၏ ဆို႐ိုး စကားပံု ရွိခဲ့ပါသည္။ ဤစကားပံုမွာ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္းေထာင္ခ်ီေက်ာ္ကပင္ေပၚေပါက္ထင္ ရွားခဲ့ေသာ ဆို႐ိုးစကားပံုတစ္ရပ္ပင္ျဖစ္ၿပီး ယခု မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ကာလ၌ မွန္ေနဆဲျဖစ္သလို ေနာင္ အနာဂတ္ေခတ္အဆက္ဆက္ ဆီမ်ား၌ လည္း ဆက္လက္မွန္ကန္ေနေသးမည္မွာ မလြဲ ဧကန္ပင္ ျဖစ္ေပသည္။

.

လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅ဝဝ ေက်ာ္ ေလာက္ကပင္ မဇၩိမအရပ္ေဒသ၌ ပြင့္ေတာ္မူခဲ့ ေသာ ကြၽႏု္ပ္တို႔၏ ေဂါတမဘုရားရွင္ကပင္သက္ ရွိလူသားမ်ားအား ေဘးဥပါဒ္ အႏၱရာယ္ အသြယ္သြယ္ ျဖစ္ေစတတ္ေသာ ဤေသေရေသ ရက္အား ကြၽႏု္ပ္တို႔ လူသားမ်ားအားလံုး ေရွာင္ၾကဥ္အပ္ေၾကာင္းကို ငါးပါးသီလျဖင့္ အတိအ လင္း ေဟာၾကားပညတ္ေပးေတာ္ မူခဲ့ေပသည္။ ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ ထင္ရွားခဲ့ေသာ တပင္ေရႊထီး ကဲ့သုိ႔ ဘုရင္မင္းျမတ္သည္ပင္ ယခင္အစအခ်ိန္ ခါက ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ စံျပဳထိုက္ေလာက္ ေသာ မင္းေကာင္းမင္းျမတ္တစ္ပါး ျဖစ္ခဲ့ေသာ္ လည္း ေနာင္ကာလတြင္မူ ဤေသေရေသရက္ ကို ႏွစ္႐ိႈက္စြဲလမ္းလာခဲ့မႈေၾကာင့္ သူကိုယ္တိုင္ ဘဝနိဂံုးခ်ဳပ္မလွ ျဖစ္ခဲ့ရကာ စည္ပင္တိုးတက္ ေနခဲ့ေသာ တိုင္းျပည္ႀကီးမွာလည္း ကြဲအက္ၿပိဳ ပ်က္ကာ ပ်က္စီးလုမတတ္ ျဖစ္ခဲ့ရေပေတာ့ သည္။ ဤသည္ကား ေသေရေသရက္၏ သမိုင္း စာမ်က္ႏွာမွ ေပးအပ္ခဲ့ေသာ အတိတ္နိမိတ္ သင္ခန္းစာမ်ားပင္တည္း။

.

ယခုလက္ရွိ ကမၻာတစ္ဝွမ္းလံုးတြင္ ကမၻာ႕ က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ စစ္တမ္းစာရင္းထုတ္ျပန္ခ်က္အရ (၂ဝ၁၆) ခုႏွစ္တြင္ အရက္ေၾကာင့္ ေသဆံုးသူေပါင္း သံုးသန္းမွ်ရွိခဲ့ ၿပီး (၂ဝ၁၇) ခုႏွစ္စစ္တမ္းအရမူ အရက္ေၾကာင့္ ေသဆံုးရသူ ဦးေရမွာ ေလးသန္းနီးပါးမွ်အထိ တိုးတက္မ်ားျပားလာခဲ့ေသာေၾကာင့္ ေၾကာက္ မက္ရင္ေလးဖြယ္ရာ နိမိတ္ဆုိးႀကီးမ်ားအား ကြၽႏု္ပ္တို႔ ဆင္ျခင္ေတြ႕ျမင္ႏုိင္ၾကေပသည္။ ထို႕ ေၾကာင့္ပင္ ကမၻာ႔အဆိုးရြားဆံုး ကပ္ေရာဂါဆိုး ႀကီးတစ္ခုအျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးထားခဲ့ေသာ (HIV) ေရာဂါဆိုးႀကီး၏ ေသဆံုးသူဦးေရ ထက္ပင္ ဤေသေရအရက္ေၾကာင့္ ေသဆံုးၾက ရသူမ်ားက သိသာထင္ရွားစြာ ပိုမိုမ်ားျပားျဖစ္ ပြားေနရၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုပါ ကမၻာ႔က်န္းမာေရး အဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ ကမၻာႀကီးအား တပ္လွန္႔ သတိေပးလွ်က္ အထူးအေလးထား ထုတ္ျပန္ ေၾကညာထားသည္ကိုပင္ ေတြ႕ရွိရေပသည္။

.

ဆက္၍ပင္ (WHO) အဖြဲ႕မွ ေဖာ္ျပထားရာတြင္ ကမၻာတစ္လႊား၌ ႏွစ္စဥ္ေသဆံုးသူ ၁၈ ဦးတြင္ အရက္ျဖင့္ ပတ္သက္၍ အေၾကာင္းတို႔ေၾကာင့္ ေသဆုံးရသူ တစ္ဦးစီ ရွိေၾကာင္းကိုပါ စစ္တမ္းျပဳ ထုတ္ျပန္ေပးထားပါသည္။ ဤအရက္ေၾကာင့္ ေသဆံုးၾကရသူမ်ားထဲတြင္ မိမိ ကိုယ္တိုင္ အရက္စြဲလန္းေသာက္သံုးမႈေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ေရာဂါစုမ်ား ခံစားၾကရကာ ေသဆံုးမႈ၊ အရက္ေသာက္၍ မဆင္မျခင္ယာဥ္ ေမာင္းႏွင္မႈေၾကာင့္ ေသာက္သံုးသူ ကာယကံ ရွင္ႏွင့္တကြ ယာဥ္ေပၚ၌ စီးနင္းပါရွိသူမ်ားပါ ထိခိုက္ေသဆံုးမႈ အရက္မူးယစ္ရမ္းကားမႈ ေၾကာင့္ ခိုက္ရန္ေဒၚသျဖစ္ပြားကာ ေသဆံုးၾကရ မႈ စသည့္အေၾကာင္းရပ္ေပါင္းစံုတို႔ ပါဝင္ေပ သည္။

.

ဤအရက္ ယမကာမ်ားအား စြဲလန္း ေသာက္သံုးမႈေၾကာင့္ ကြၽႏု္ပ္တို႕ လူသားတို႔သည္ ကင္ဆာေရာဂါ၊ အသည္းေရာဂါ၊ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါ၊ ေသြးတိုးေရာဂါမ်ား အလြယ္တကူ ဝင္ေရာက္ျဖစ္ပြားတတ္ၿပီး ဦးေႏွာက္ ေသြးေၾကာပိတ္ကာ ေလျဖတ္ျခင္း၊ စိတ္ကစဥ့္ ကလ်ား ျဖစ္ပြားျခင္း၊ မူးယစ္ရမ္းကားမႈေၾကာင့္ မေမွ်ာ္လင့္ ေသာ ခိုက္ရန္ျဖစ္ပြားမႈ၊ လူသတ္မႈ၊ မုဒိမ္းမႈ၊ လုယက္မႈႏွင့္ ခိုးမႈတို႔ကိုပါ အလြယ္တကူ က်ဴး လြန္တတ္ျခင္း စသည့္ အလြန္ႀကီးေလးေသာ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာရပ္ႀကီးမ်ားကိုပါ မလြဲ မေသြ ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႕ၾကရေတာ့မည္သာ ျဖစ္ ေပသည္။ ကမၻာတစ္လႊားတြင္ ေန႔စဥ္ျဖစ္ပြား ေနေသာ ရာဇဝတ္ျပစ္မႈမ်ား၏ ၅ဝ ရာႏႈန္းေက်ာ္ မွာလည္း ဤအခ်က္ေသာက္စားမူးယစ္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားခဲ့ရသည္ဟု စစ္တမ္းတစ္ရပ္တြင္ ေဖာ္ ျပထားပါေသး၏။

.

ဤသို႔ ကမၻာတစ္လႊားတြင္ အရက္ႏွင့္ ပတ္ သက္၍ ျဖစ္ပြားရေသာ ျပႆနာမ်ား ေထြေထြ ျပားျပား ျဖစ္ပြားေနခ်ိန္တြင္ပင္ ဝိသမေလာဘ သားတို႔ကလည္း ၿပီးစလြယ္ေပါေပါတန္တန္ အရက္တုမ်ားအား ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ေနၾကမႈ ေၾကာင့္ ဤအရက္တုအား ေသာက္သံုးမိသူတို႔ မွာကား ငရဲမီးအဆိပ္ကို ေသာက္သံုးမိသကဲ့သို႔ မထင္မွတ္ေသာ ေဝဒနာရပ္မ်ားတို႔အား ျပင္း ထန္စြာ ခံစားၾကရလ်က္ အသက္ကိုပင္ စေတး ခံလိုက္ၾကရသည္ကိုလည္း မၾကားဝံ့မျမင္သာ ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် ၾကားသိေနၾကရလ်က္ ရွိေနေပ သည္။

.

ဤကဲ့သို႔ပင္ ကမၻာအရပ္ရပ္ဆီ၌ ဤေသ ရည္ အရက္ေၾကာင့္ ေန႔တစ္ဓူဝ ျပႆနာရပ္ ေပါင္း ေသာင္းေျခာက္ေထာင္ျဖင့္ ရင္ဆိုင္ႀကံဳ ေတြ႕ေနၾကရသျဖင့္ အေမရိကန္၊ ဥေရာပ၊ ႐ု ရွား၊ ၾသစေၾတးလ်၊ ဂ်ပန္ကဲ့သို႔ေသာ ႏုိင္ငံႀကီး မ်ားအခ်ိဳ႕တို႔တြင္ ဤအရက္ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ် မႈႏွင့္ ေသာက္သံုးမႈတို႔အား ဆီေလ်ာ္ေသာ ဥပ ေဒရပ္မ်ားျဖင့္ ျပဌာန္းလ်က္ အေလးထား၍ ထိန္းခ်ဳပ္လာၾကရာတြင္ ဤႏုိင္ငံမ်ားတို႔၏ အ ရက္ေသာက္သံုးမႈ ပမာဏတျဖည္းျဖည္းေလ်ာ့ နည္း က်ဆင္းလာသည္ႏွင့္အညီ ဤအရက္ ေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားရေသာ ျပႆနာရပ္မ်ားသည္ လည္း ''ကြၽဲလူးေရပါ''ဆိုသလို သိသာစြာေလ်ာ့ နည္း က်ဆင္းလာၿပီျဖစ္ေၾကာင္းကို ကမၻာႀကီး အား သက္ေသျပ၍ အသိေပးေၾကညာႏုိင္ခဲ့ေပ ၿပီ။ ဤတြင္ အဆိုပါ ႏုိင္ငံမ်ားတို႔၏ အရက္ ထုတ္လုပ္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ အခြန္ေကာက္ခံမႈ ကို တင္းၾကပ္ေပးျခင္း၊ ယမကာအရက္ေႀကာ္ ျငာမ်ားအား ပိတ္ပင္ျခင္း၊ အရက္၏ ဆိုးက်ိဳး မ်ားအား ေက်ာင္းပညာေရးႏွင့္တကြ ျပည္သူ တစ္ရပ္လံုးတို႔အား တြင္က်ယ္စြာ အသိပညာ ေပးလာျခင္း စသည့္ေလးနက္ေသာ အေၾကာင္း ရပ္တို႔ျဖင့္ အရက္ထုတ္လုပ္မႈႏွင့္ ေသာက္သံုးမႈ ပမာဏအား ေလ်ာ့နည္းက်ဆင္းသြားေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ခဲ့ေၾကာင္းကို သက္ေသျပႏိုင္ခဲ့ေပ ၿပီ။

.

သို႔ေသာ္ အဆိုပါ ႏိုင္ငံႀကီးမ်ား အခ်ိဳ႕တို႕ တြင္သာ အရက္ထုတ္လုပ္ေသာက္သံုးမႈ ပမာ ဏေလ်ာ့နည္းက်ဆင္းသြားေလေအာင္ နည္း လမ္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခဲ့ၾကေသာ္ လည္း က်န္ရွိေသာ ကမၻာတစ္လႊား တစ္နံတစ္ လ်ားႏိုင္ငံ အမ်ားစုတို႔၌မွာမူကား ဤအရက္ ယမကာ ထုတ္လုပ္ေသာက္သံုးမႈ ပမာဏမွာ ''မေဗဒါလို ပန္းပန္လ်က္''ရွိေနဆဲပင္ ျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားေသာ ျပႆနာ ေထြေထြရပ္ရပ္ တို႔အား ခါးစည္းခံလ်က္ ဆက္လက္ႀကံဳေတြ႕ခံ စားေနၾကရဆဲပင္။ ဤကဲ့သို႔ ႀကံဳေတြ႕ၾကရသည့္ အခါတြင္လည္း ေသာက္သံုးသူ ကာယကံရွင္ ႏွင့္ မိသားစုကို သာမက သမၼာအာဇီဝတရား ျဖင့္ ေကာင္းမြန္စြာ ေနထိုင္ လုပ္ကိုင္ စား ေသာက္ေနၾကေသာ အျခားလူမႈအသိုင္းအဝန္း တို႔ကိုပါ ႐ိုက္ခတ္ဆြဲေခၚ၍ ဒုကၡလွလွႀကီး ေပး ႏုိင္တတ္သည္ကို ကြၽႏု္ပ္တို႔ ဘယ္သူကမွ် ျငင္း ပယ္ႏုိင္ၾကလိမ့္မည္ မဟုတ္ပါ။

.

ဤသို႔ ယမကာ အရက္၏ ဆိုးက်ိဳးတရား မ်ားအား သိရွိနားလည္လာၾကၿပီး ယခင္က အ ရက္စြဲလန္းေနသူ အခ်ိဳ႕တို႔သည္ မိမိ၏ အမွား မ်ားအား ေနာင္တတရားမ်ားျဖင့္ ဆင္ျခင္လာ ၾကကာ အရက္စြဲမႈကို စနစ္တက် ျဖတ္ေတာက္ လ်က္ ''ခေရာင္းေတာလမ္းဆီမွ ပန္းခင္းေသာ လမ္းဆီသို႔'' ကူးေျပာင္းေလွ်ာက္လွမ္း ေရာက္ ရွိလာၾကသည္ကိုလည္း ကြၽႏု္ပ္တို႕ ဝန္းက်င္တြင္ ၾကည္ႏူးအားရဖြယ္ ျမင္ကြင္းမ်ားကိုပါ ေတြ႕ျမင္ ရေပသည္။

.

ထို႕ေၾကာင့္ ၿခံဳ၍ေျပာရပါလွ်င္ ကြၽႏု္ပ္တို႕ လူသားမ်ားအတြက္ အႏၱရာယ္ျဖစ္ဖြယ္ကို ဒိဗၺ စကၡဳေရႊဉာဏ္ေတာ္ျဖင့္ သိျမင္ေတာ္မူ၍ ေဂါတ မဘုရားရွင္ကပင္ ပညတ္တားျမစ္ခဲ့ေသာ အ ရက္။ ဤအရက္အား ႏွစ္ၿခိဳက္စြဲလမ္းခဲ့မႈေၾကာင့္ တပင္ေရႊထီး ဘုရင္၏ ဘဝဇာတ္သိမ္းမလွခဲ့သ လို ျမန္မာျပည္၏ သမိုင္းေၾကာင္းတစ္ရပ္ကိုပါ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေစခဲ့သည့္အရက္၊ ကမၻာတစ္လႊား တစ္နံတစ္လ်ားရွိ ကမၻာသူ ကမၻာသားတို႔အား ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် ျပႆနာေထြရပ္ေပါင္း ေသာင္း ေျခာက္ေထာင္ကို ဖန္တီးလက္ဆင့္ကမ္းေပးေန ရွာသည့္ အရက္  ဤယမကာ အရက္အား ကြၽႏု္ပ္တို႔ အသိပညာရွိေသာ လူသားမ်ားအဖို႕ ဆက္လက္၍ လက္ခံသံုးစြဲေနသင့္သလား။ ဒါမွ မဟုတ္ ကြၽႏု္ပ္တို႔ ကမၻာႀကီးမွ တစ္ေန႔တစ္ျခား ေလ်ာ့နည္းပေပ်ာက္သြားေလေအာင္ ဝိုင္းဝန္း ႀကဳိးပမ္း လုပ္ေဆာင္သင့္သလား ဆုိသည့္ အ ေျဖမွန္တစ္ရပ္အား ကြၽႏု္ပ္တို႔ ဝိုင္းဝန္းေတြး ေတာဆင္ျခင္ၾကည့္ၾကပါစို႕။

.

ကြၽႏု္ပ္တို႔ ျပည္သူျပည္သားမ်ား အရက္ ယမကာ၏ ေဘးအႏၱရာယ္မွ ေရွာင္ရွားကင္းေဝး ႏုိင္ၾကပါေစ။